ภาษาจีน [汉语]

คำว่า “ภาษาจีน” นั้น สามารถเรียกได้หลายคำดังต่อไปนี้

• 汉语 [hànyǔ] ภาษาจีน (ภาษาพูด เนื่องจากชนชาติฮั่นมีจำนวนประชากรมากกว่า 92%)

• 华语 [huáyǔ] ภาษาจีน (เนื่องจากประเทศจีนสมัยโบราณมีชื่อว่าประเทศ “华夏” [huáxià] ชาวฮั่นใช้คำว่า 中华民族 [zhōnghuámínzú] แทน “ชนชาติจีน” ชาวจีนอพยพจึงเรียกว่า 华侨 [huáqiáo] ส่วนลูกหลานชาวจีนอพยพรุ่นต่อๆ มาที่เกิดในต่างแดนว่า 华裔 [huáyì] ส่วนที่เกิดในไทยก็เติมคำว่า 泰国 [Tàiguó] ลงไปเป็นคำว่า 泰国华裔 [Tàiguóhuáqiáo] หมายถึง ชาวไทยเชื้อสายจีน

• 中文 [zhōngwén] ภาษาจีนกลาง (เป็นภาษาเขียนที่ใช้เป็นภาษากลาง เนื่องจากชาวจีนทุกท้องถิ่น ทุกสำเนียงใช้ตัวอักษรจีน（汉字）เป็นภาษาเขียนแบบเดียวกันในการสื่อความเข้าใจกัน)

• 普通话 [pǔtōnghuà] ภาษาจีนกลาง (ภาษาธรรมดาทั่วไป)

• 国语 [guóyǔ] ภาษาจีนกลาง (สมัยก่อนคนไทยเรียกสำเนียงพูดภาษาจีนกลาง (普通话) ว่า 国语 ซึ่งหมายถึง “ภาษาแห่งชาติ” ปัจจุบันไต้หวันยังคงเรียกว่าภาษาจีนกลางว่า 国语)

ภาษาพูดของจีน

โดยพื้นฐาน เราอาจแบ่งกลุ่มภาษาจีนออกเป็น 7 กลุ่มใหญ่ๆ ตามจำนวนประชากรที่พูดได้ ดังนี้

1. 官话 [guānhuà] ภาษาแมนดาริน (ภาษาทางการ หรือ 北方方言 [běifāngfāngyán])

2. 吴方言 [wúfāngyán] ภาษาอู๋ (สำเนียงอู๋ หรือ 吴语 [wúyǔ] ภาษาอู๋ ในมณฑลเจียงซู)

3. 粤语 [yuèyǔ] ภาษากวางตุ้ง

4. 闽方言 [mǐnfāngyán] ฮกเกี้ยน (สำเนียงหมิ่น ในมณฑลฝูเจี้ยนหรือฮกเกี้ยน)

ภาษาหมิ่นหนาน 闽南 [mǐnnán] ภาษาหมิ่นหนาน หรือ ภาษาจีนฮกเกี้ยน เป็นสำเนียงของภาษาจีน ใช้พูดทางใต้ ของมณฑลฝูเจี้ยน และบริเวณใกล้เคียง และโดยลูกหลานของผู้อพยพจากบริเวณนี้เข้าไปยังบริเวณอื่นๆทั่วโลก โดยทั่วไปภาษาหมิ่นหนานเป็นชื่อเรียกโดยชาวจีนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สำเนียงหนึ่งในภาษานี้เรียกภาษาไต้หวัน อยู่ในกลุ่มภาษาหมิ่น

潮州话 [cháozhōuhuà] ภาษาแต้จิ๋ว เป็นหนึ่งในตระกูลภาษาจีน 闽南 [mǐnnán] จัดเป็นหนึ่งในตระกูลภาษาของฮกเกี้ยน และ เป็นหนึ่งในภาษาที่พูดกันในภูมิภาคของจีน

5. 湘语 [xīangyǔ] ภาษาเซียง (ภาษาในมณฑลหูหนาน)

6. 客家话 [kèjiāhuà] ภาษาแคะ (ภาษาแคะ หรือ ฮักกา)

7. 赣语 [gànyǔ] ภาษากั้น (ภาษามณฑลเจียงสี)

นอกจากนี้ นักภาษาศาสตร์ยังได้แบ่งกลุ่มภาษาจีนออกมาจากกลุ่มใหญ่ข้างบนอีก 3 ประเภท ได้แก่

1. 晋语 [Jìnyǔ] ภาษาจิ้น (แยกมาจาก แมนดาริน)

2. 徽语 [huīyǔ] ภาษาฮุย (徽州话 [huīzhōuhuà] แยกมาจาก อู๋)

3. 平语 [pingyǔ] ภาษาผิง (แยกมาจาก กวางตุ้ง)

คำศัพท์

• 语[yǔ] ภาษา,คำพูด
• 言 [yán] ภาษา,คำพูด
• 文 [wén] ตัวหนังสือ,ตัวอักษร
• 字 [zì] ตัวหนังสือ,ตัวอักษร
• 话 [huà] คำพูด
• 说 [shuō] พูด
• 说话 [shuōhuà] พูดคุย
• 会话 [huìhuà] สนทนา
• 对话 [duìhuà] สนทนาโต้ตอบ
• 文字 [wénzì] ตัวหนังสือ,ตัวอักษร
• 汉字 [hànzì] อักษรจีน
• 语言 [yǔyán] ภาษา
• 外语 [wàiyǔ] ภาษาต่างประเทศ (foreign language)
• 书面语 [shūmiànyǔ] ภาษาเขียน (written language)
• 口语 [kǒuyǔ] ภาษาพูด (spoken language)
• 字母 [zìmǔ] อักษรจีน
• 书体 [shūtǐ] แบบตัวหนังสือ (font)
• 字体 [zìtǐ] แบบตัวหนังสือจีน (font)
• 笔画 [bǐhuà] เส้นขีดเขียนของอักษรจีน
• 偏旁 [piānpáng] อักษรข้างของอักษรจีน
• 调号 [diàohào] วรรณยุกต์
• 词 [cí] คำ
• 词语 [cíyǔ] ถ้อยคำ
• 词组 [cízǔ] กลุ่มคำ,วลี (phrase)
• 短语 [duǎnyǔ] กลุ่มคำ,วลี (phrase)
• 句子 [jùzi] ประโยค
• 作文 [zuòwén] เรียงความ (write an essay)成语 [chéngyǔ] สำนวน (idiom)
• 字句 [zìjù] สำนวนโวหาร (words and expressions)
• 谚语 [yànyǔ] สุภาษิต (proverb)
• 词汇 [cíhuì] คำศัพท์ (vocabulary)
• 祝词 [zhùcí] คำอวยพร (congratulations)
• 古文 [gǔwén] ภาษาโบราณ (classical prose)
• 古谚 [gǔyàn] ภาษาโบราณ (An ancient proverb)
• 口气 [kǒuqì] น้ำเสียง, ท่าทางการพูด
• 口号 [kǒuhào] คำขวัญ (slogan)
• 谈吐 [tántǔ] สไตล์การพูด
• 说法 [shuōfa] วิธีพูด
• 命令 [mìnglìng] คำสั่ง (order)
• 通知 [tōngzhī] แจ้งให้ทราบ (notification)
• 言论 [yánlùn] วิจารณ์ (opinion on public)
• 沟通 [gōutōng] สนทนา,สื่อสาร

ตัวอย่างบทสนนาเบื้องต้น

• 你叫什么名字？
  [nǐ jiào shénme míngzì?] คุณมีชื่อว่าอะไร
• 你有中文名字吗？
  [nǐ yǒu zhòng wén míngzì ma?] คุณมีชื่อภาษาจีนไหม
• 你会说国语吗？/ 你会说华语吗？ / 你会说普通话吗？
  [nǐ huì shuō guóyǔ ma? / Nǐ huì shuō huáyǔ ma? / Nǐ huì shuō pǔtōnghuà ma?] ทั้งสามประโยคนี้ต่างก็หมายถึง “คุณพูดภาษาจีนกลางได้ไหม”