การใช้คำกริยา “使”、”令”、”让” และ “叫”
(สำหรับเนื้อหาตอนนี้ ขอตอบแบบสั้นๆ พอได้ความรู้เบื้องต้นไว้ก่อน ทั้งนี้ เนื้อหาบางเรื่องที่ถาม อย่างเช่นเรื่องนี้ จริงๆ ต้องใช้เวลาอธิบายเยอะพอสมควร และถ้ามีหนังสือเรียนประกอบ และเป็นการอธิบายในห้องเรียน (น่า) จะทำความเข้าใจได้ง่ายกว่า … สำหรับตรงนี้ก็เอาพอทำความเข้าใจเบื้องต้นไว้ก่อนแล้วกัน)
1. “使” หมายถึง “ใช้” (使用) เช่น
2. “使” มีความหมายเหมือน “让” กับ “叫” ในกรณีที่หมายถึง”ทำให้” (致使) สิ่งใดสิ่งหนึ่งเกิดขึ้น หรือเป็นอย่างไร เช่น
ซึ่งถ้าประธานเป็น “คน” จะใช้ “让” หรือ “叫” แต่ถ้าประธานเป็น “วัตถุสิ่งของ” จะใช้ “使” เช่น
ในกรณีที่หมายถึง “ทำให้” (致使) ก็สามารถใช้ “令” ได้เช่นเดียวกัน แต่กรรม (หรือ兼语 – ดูความหมายของ 兼语 ส่วนถัดไป) ของ “令” จะต้องเป็น “คน”เท่านั้น ซึ่งการใช้ “令” ในความหมายนี้ จะสื่อถึงการเป็นผู้ “ถูกกระทำ” หรือ passive voice ค่อนข้างชัดเจน โดยมีความหมายถึงสาเหตุ หรือเงื่อนไขหนึ่งทำให้ (令) เกิดอารมณ์ ความรู้สึกอย่างใดอย่างหนึ่งขึ้น เช่น
ทั้งนี้จะสังเกตเห็นว่า ส่วนประกอบหลัง “令人” (ซึ่งมักเป็นคำกริยา) จะมีกริยาวิเศษณ์ เช่น “很” ขยายอีกไม่ได้
3. ถ้าหมายถึง “ขอร้อง” (祈求) หรือ “สั่ง” (命令；使令) ให้ใครทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ต้องใช้ “让” หรือ “叫” จะใช้ “使” ไม่ได้ เช่น
- 老师让/叫大家发表意见。
- 你去叫她快点儿来。(ประโยคนี้ “叫” ไม่ได้แปลว่า “เรียก”แต่แปลว่า “สั่ง”)
ในกรณีที่หมายถึง”สั่ง” (命令；使令) ถ้าใช้ “令” ส่วนใหญ่จะใช้ได้ในกรณีที่หมายถึงผู้บังคับบัญชา หรือเจ้านาย “สั่ง” ให้ผู้ใต้บังคับบัญชา หรือลูกน้อง ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นต้น เช่น
ประโยคตามตัวอย่างต่างๆ ด้านบน เรียกว่า 兼语句 คือประโยคที่มีโครงสร้างดังนี้
- 主语 + 使令动词（叫、让、请等）+ 兼语（宾语/主语） + 动词 + 宾语
兼语 หมายถึงคำที่ทำหน้าที่เป็นทั้งกรรม (宾语) และประธาน (主语) ในขณะเดียวกัน หมายถึงเป็นกรรมของกริยาตัวแรก (使令动词) ในขณะเดียวกัน ก็เป็นประธานของกริยา (动词) ตัวหลัง ดูตัวอย่างเพิ่มเติม เช่น
เอาพอเข้าใจก่อน จริงๆ “使”、”叫”、”让” รวมทั้ง “被” ยังมีวิธีการใช้ในกรณีที่เป็นบุพบทอีกด้วย (มีโอกาสค่อยมาว่ากัน)
โดย Gunth Lpnm ใน Love Chinese
