เกร็ดมังกร ตอน ต่อยอดShot Noteประวัติศาสตร์จีน ตอนที่1

อะไรคือตัวชี้วัดว่าราชวงศ์เเรกคือ 夏xià

ตัวช่วยสำหรับบทความนี้ได้เเก่ :ตารางยุคสมัยฉบับย่อที่เคยโพสไว้ **บุคคลสำคัญ: : 尧(yáo)舜(shùn) 禹(yǔ) และ启(qǐ)
คำสำคัญ 天下(tiānxià) / 公天(gōng tiān xià) / 家天下(jiā tiān xià) / 禅让(shàn ràng) / 世袭(shì xí) / 王朝(wángcháo) / 国家(guójiā)

เชื่อว่านักศึกษาจำนวนมากมีอุปสรรคในการเรียนวิชาประวัติศาสตร์จีน บทความนี้จึงเขียนขึ้นเพื่อ นักศึกษาที่ประสบปัญหาการเรียนอยู่ โดยจะถยอยอัพเดท ต่อยอดShot Note12ราชวงศ์หลักที่เคยโพ้สไปครับ มาแบบสั้นๆพอดีคำ เอาแต่เหตุการณ์หลักที่ควรรู้ก่อน เพื่อเป็นขอนไม้ให้นักศึกษายึดเหนี่ยว ขณะที่กำลังลอยคอเท้งเต้งในทะเลอักษรอันไร้ทัศทาง ชักออกทะเลแล้ว พายกลับฝั่งเข้าเรื่องดีกว่า ส่วนผู้สนใจทั่วไปก็อ่านได้นะครับ เพราะคำสำคัญต่างๆผมแปลเป็นไทยให้แล้ว เอาเพื่อความเพลินเพลินได้ตามสบายครับ (ความยาวประมาณ 1 A4ครึ่ง)

ใครเป็นคนกำหนดว่าราชวงศ์แรกคือราชวงศ์夏？คำตอบคือ นักประวัติศาสตร์และโบราณคดี อันนี้ไม่ต้องสงสัยอยู่แล้ว แต่ต้องอธิบายว่า เอาอะไรมาวัด? แล้วสาระจริงๆของการเรียน ส่วนที่เป็นสามมหาบุรุษ尧(yáo)舜(shùn) 禹(yǔ) สำคัญยังไง แล้ว启(qǐ) คือใคร ทำไมต้องพูดถึงคนนี้ คำตอบอยู่ที่คำสำคัญ / key word ที่ให้ไว้ข้างบนครับ มาดูกัน

คำว่า天下(tiānxià) ใต้ฟ้า/ใต้หล้า *เป็นทัศนคติเรื่องแผ่นดินของคนจีนโบราณ ฟ้าสวรรค์เป็นเจ้าของแผ่นดิน มนุษย์เป็นเพียงผู้อาศัย ไม่มีใครเป็นเจ้าของได้ ฉะนั้นระบบแรงของชุมชนจีนโบราณคือระบบ公天下(gōng tiān xià)หรือแผ่นดินของส่วนรวม นั่นเอง เมื่อเป็นของส่วนรวม แม้แต่ผู้ที่ถูกยกย่องเป็นผู้นำก็ไม่อาจเป็นเจ้าของ เมื่อแก่ชราจึงเป็นธรรมเนียบต้องสละตำแหน่งให้แก่คนที่มีความสามารถและอายุ เหมาะสม ซึ่งระบบสละตำแหน่งใช้คำว่า 禅让(shàn ràng) สละปล่อยวาง การสืบทอดอำนาจในยุคแรกจึงไม่เกี่ยวกับทางสายเลือด แต่พิจารณาจาความสามารถและคุณธรรม ใครก็มีสิทธิ์เป็นผู้นำได้ ถ้าคนนั้นดีพอ แบบอย่างของการสละปล่อยวาง禅让(shàn ràng) คือราชาชื่อเหยา尧(yáo) เมื่อ尧(yáo)อยู่ในตำแหน่งราชาจนอายุ70กว่า ก็เริ่มออกเดินทางเฟ้นหาผู้นำคนใหม่ จนพบกับซุ่น舜(shùn) ผู้ได้ชื่อว่าลูกกตัญญูและคุณธรรมสูงส่ง จึงสละตำแหน่งให้ทันที ระบบ禅让(shàn ràng) นี้เป็นระบบที่ไม่ก่อเกิดราชวงศ์ เพราะไม่มีการสืบทอดอำนาจสันตติวงศ์ อำนาจพ่อมีโอกาสน้อยมากที่จะสืบทอดโดยตรงสู่ลูก เพราะ ทุกคนค่อนข้างมียางอาย กลัวจะไม่งาม เป็นที่ครหา

แต่ต่อมา คนเราเริ่มใจกล้า ถามว่าเหตุใดถึงใจกล้า เพราะเริ่มเอาชนะธรรมชาติได้นั่นเอง พี่อี้รับประกันได้ว่านักศึกษาทุกคนเคยเรียน大禹治水มหาบุรุษหหยูวี่ผู้ผันนำ แต่เรียนไปเรียนมาก็งงไปงงมาว่า ผันน้ำแล้วไง ยังไงต่อ ตรงนี้แหล่ะ เรื่องสำคัญ เมื่อ禹(yǔ)ผันน้ำแก้ปัญหาน้ำท่วมสำเร็จ ต่อมาไม่นาน舜(shùn) ประกาศสละปล่อยวาง มอบตำแหน่งให้หยูวี่禹(yǔ)

ซึ่งช่วงเวลานั้น การผันน้ำของหยูวี่禹(yǔ)เข้าสู่ยุคที่มนุษย์ท้าทายธรรมชาติอย่างเต็มตัว ความเชื่อเดิมๆถูกล้มล้าง ขุดภูเขา ผันทางน้ำ เริ่มสร้าง风水(ทำเลที่ทาง)ตามใจตัวเองมากขึ้น มหาบุรุษกลายเป็นผู้เสมอเทพ เป็นที่ยำเกรงของคนทุกเผ่า(เผ่านที่ไม่เจริญย่อมเสียเปรียบเพราะกลัวจึงไม่ กล้า เมื่อไม่กล้าจึงยอมจำนน หยูวี่ 禹(yǔ)เป็นผู้นำที่มากด้วยความรู้ความสามารถ แต่ในขณะเดียวกัน ความรู้ นำเป็นสู่การครอบครอง เมื่อครอบครองมากเข้า ครั้นจะสละปล่อยว่างย่อมเป็นเรื่องยาก ครอบครัวของหยูวี่禹(yǔ)เติบโตขยายในฐานะผู้เสมอเทพ ทัศนคติในการมองโลกก็เปลี่ยนไป

เมื่อหยูวี่禹(yǔ)ถึงแก่กรรมในขณะที่ยังไม่ได้สละอำนาจชัดเจน ลูกชื่อฉี่启(qǐ)ก็เกิดความคิดลักลั่น ปฏิเสธการสละตำแหน่งโดยนำเรื่องผลงานและทรัพย์สินไปผูกกับตำแหน่ง เพื่อเป็นข้ออ้างว่าสละไม่ได้ (ความจริงจะสละตำแหน่งไป ก็ไม่มีใครมาแยกสมบัติ/ลบล้างเกียรติยศตระกูลหรอก) เมื่อเกิดข้อพิพาทขึ้น จึงเกิดการแตกหัก เผ่าบางเผ่าไม่ยอม บานปลายกลายเป็นสงคราม ซึ่งฉี่启(qǐ)ชนะใสๆอยู่แล้ว เพราะอำนาจบารมีและกองทัพที่เลี้ยงไว้มีมากกว่าพวกเผ่าที่มัวแต่เป็นคนดี禅让 (shàn ràng)กันมาตลอด ในที่สุด ระบบแผ่นดินของส่วนรวม公天下(gōng tiān xià) ก็กลายเป็น แผ่นดินของตระกูลเดียว家天下(jiā tiān xià) คำว่าประเทศ ในภาษาจีนจึงประกอบด้วย2พยางค์ 国家 เกิดจากคำว่า อาณาเขต+คำว่า สกุลวงศ์ นั่นเอง เพราะการที่เป็นประเทศได้ ย่อมหมายถึงมีผู้นำไงล่ะครับ

ตั้งแต่启(qǐ)เป็นต้นไป ก็เกิดระบบ世袭(shì xí)หรือระบบสืบสันตติวงศ์ขึ้น เมื่อต้องสืบสันติวงศ์ ก็ต้องมีชื่อวงศ์ใช่ไหมล่ะครับ ดังนั้น ฉี启(qǐ)จึงนำชื่อเผ่าของตน นั่นคือเผ่า夏ซึ่งประกอบด้วย12สกุลแซ่ มาเป็นชื่อราชวงศ์ เขาไม่กล้าเอาแซ่สกุลตัวเองคนเดียวเป็นชื่อราชวงศ์เพราะเดี๋ยวจะโดนรุม ก็ต้องหาพวกไว้ก่อน เป็นรากฐานอำนาจ และการตั้งตนเป็นราชา วงศ์ของราชา ย่อมเป็น ราชวงศ์王朝ใช่ไหมล่ะครับ จึงกลายเป็นที่มาของราชาวงศ์แรกในประวัติศาสตร์จีน ราชวงศ์เซี่ยา夏朝 สรุปตัวชี้วัดว่านี่คือราชวงศ์แรกเพราะมันคือการสืบทอดอำนาจด้วยระบบสืบ สันตติวงศ์ครั้งแรกนั่นเอง

ผมค่อนข้างเน้นเรื่องราวของ启(qǐ) เพราะเป็นสาระที่แท้จริงของการก่อเกิดราชวงศ์ ส่วน尧(yáo)舜(shùn) 禹(yǔ) มันคือดราม่าที่เรียนสนุกและแฝงเรื่องราวของคุณธรรมมากกว่า ไม่ได้อธิบายถึงที่มาของราชวงศ์ ฉะนั้นถ้าจะทำความเข้าใจที่มาของราชวงศ์เเรกในประวัติศาสตร์ ย่อมขาด启(qǐ)ไม่ได้ครับ เพราะถ้าขาดไป นักศึกษาจะงงทันที ประมาณว่า เรียนไปตั้งสามคน เป็นเรื่องดราม่าหมดเลย แล้วไงต่อ??? เเล้วจะสรุปเรื่องอะไร?…งงค้างเลยสิครับ^^” จริงไหมล่ะ

สุดท้ายนี้ เรามาสรุปกันหน่อย ขอบสรุปเหตุการณ์ฉบับย่อทั้งหมดให้สั้นลงอีก เหลือแค่ 3 บรรทัดสั้นๆ คือ

“เมื่อระบบสละตำแหน่ง禅让(shà ràng) ในยุคของเหยา尧(yáo)ซุ่น舜(shùn) หยูวี่禹(yǔ) ถูกแทนที่ด้วยระบบสืบสันตติวงศ์世袭(shì xí)ในยุคของฉี่启(qǐ) แผ่นดินของส่วนรวม公天下(gōng tiān xià)จึงกลายมาเป็นแผ่นดินของสกุลวงศ์家天下(jiā tiān xià) เมื่อวงศ์ที่ว่ากลายเป็นราชา จึงเกิดราชวงศ์王朝 และดินแดนที่ปกครองด้วยราชวงศ์จึงเรียกว่า国家”

จบ… แล้วเจอกันใหม่ครับ

ปล.สำหรับนักศึกษาที่อ่านเพื่อการเรียน อ่านบทความให้ครบรอบหนึ่งแล้วค่อยเอา บทสรุป3บรรทัดไปท่องจะดีมากครับ เพราะถ้าท่องแต่ บทสรุป ไม่ได้ช่วยในการเชื่อมโยงและบูรณาการความรู้ครับ ฝากไว้

ติดตามได้ใน…อ.อี้hsk&patจีน

12ราชวงศ์หลักในประวัติศาสตร์จีน

ขอมา-จัดไป!! ค่ำคืนนี้ พี่อี้มาพร้อมเรื่องย่อ 12ราชวงศ์หลักในประวัติศาสตร์จีน พร้อมตารางเเนบท้ายสำหรับทำความเข้าใจ **Short Note สำหรับนักศึกษาเอก-จีนกลางโดยเฉพาะจ้ะ นักเรียนระดับผู้เริ่มต้นข้ามไปก่อนครับ^^
สำหรับนักศึกษาที่กำลังจะมึนตึบกับการเรียนวิชาประวัติศาสตร์จีนในเทอมต่อไป ช่วงปิดเทอมนี้มีเวลาก็ลองอ่านทำความเข้าใจนะครับ การเรียนประวัติศาสตร์ สิ่งสำคัญประการเเรกคือ เข้าใจโครง ก่อน เพราะทุกเรื่องเล่าย่อมมีโครงเรื่อง ทุกอารยธรรมย่อมมีโครงสร้าง เริ่มจากไหน นำพาไปที่ไหน เเละจบที่ไหน สำคัญมากครับ

夏商周 秦汉晋 隋唐宋 元明清 [xiàshāngzhōu qínhànjìn suítángsòng yuánmíngqīng] คือโครงของประวัติศาสตร์ที่เรียงตามลำดับ เเละเเบ่งช่วงเพื่อการศึกษา ที่พี่อี้ถูกบังคับให้เรียนตั้งเเต่เด็ก เด็กจีนทุกคนจะถูกบังคับให้ท่องโครงสร้างนี้ให้ขึ้นใจ เพื่อต่อยอดสู่การเรียนในระดับมัธยมในภายภาคหน้า ตอนประถมก็ไม่เข้าใจว่าท่องไปทำไม เเต่เมื่อเข้าสู่มัธยมก็เข้าใจทันที เพราะมันคือประวัติศาสตร์ฉบับย่อที่สั้นเเต่ครบความสำหรับนักเรียนจริงๆ

• ช่วงที่1 夏(xià) 商(shāng) 周(zhōu)

เหตุการสำคัญ: 夏(xià) 商(shāng)เป็นช่วงยุคเเห่งการการสู้รบเพื่อสร้างชาติผนึกเเว่นเเคว้น 500เเคว้น เป็นยุคเริ่มต้นที่พงศาวดารปะปนกับเทพปกรณัม, ต่อมาผนึกเหลือประมาณ50เเคว้น(西周), ก่อนจะเหลือเพียง16เเคว้นในยุค春秋 เป็นยุคปรัชญาเมธีที่รบด้วยความคิดเเละปรัญญา ยุค战国เหลือเพียง7เเคว้นรบด้วยกำลังเเละศาสตราวุธ(东周) เหตุเพราะเหล่าขุนศึกเริ่มหมั่นไส้นักปราชญ์เเละนักคิดที่ดีเเต่ปาก^^” , สุดท้ายเสร็จ秦 เข้าสู่ยุคฮ่องเต้ครองเเผ่นดิน

• ช่วงที่2 秦(qín) 汉(hàn) 晋(jìn)

ยุคเเห่งการขยายอณาจักร์ สร้างกำเเพงเมืองจีน 秦长城 สร้างเท่าไหร่ก็ไม่เสร็จ จนขยายไปสู่ 汉长城 , ต้น汉 项羽บุรุษอหังการ์ชิงเเผ่นดินกับ刘邦ผู้ผันตัวเองจากกุ๊ยสู่ฮ่องเต้ 刘邦ชนะด้วยอุบายเเละการซื้อใจคน สถาปนาราชวงศ์ 汉,ปลายฮั่นขันทีเรืองอำนาจ ประเทศล้มละลาย เหล่าขุนศึกเเบ่งฝ่าย เข้าสู่ยุคสามก๊ก三国

• ช่วงที่3 隋(suí) 唐(táng) 宋(sòng)

ยุคเเห่งความรุ่งโรจน์ทางวัตถุ ศิลปะ เเละศาสนาพุทธ ， 隋(suí)ขุดคลอง大运河ใช้เงินเเละทรัพยากรอย่างสิ้นเปลืองจนถูกปฏิวัติชาวนาโค่นล้ม เเต่大运河ที่ขุดไว้ส่งคุณูปการใหญ่หลวงจนถึงปัจจุบัน,唐คือยุครุ่งเรืองเเห่ง การค้า การทูต เส้นทางสายไหม สถาปัตยกรรม เเละ เเฟชั่น เเม้ไม่มีศึกนอก เเต่ศึกภายในรบพุ่งรุนเเรง เกือบสิ้นราชวงศ์เพราะหญิงเหล็กมากด้วยปัญญานาม武则天(wǔzétiān),ปลาย唐ถึง宋 ศิลปะพัฒนาสู่จุดสูงสุด กวีเอกเเละศิลปินช่างฝีมือโดดเด่นกว่าทุกยุคทุกสมัยที่ผ่านมา เเต่เมื่อรู้มาก รวยมาก ก็เริ่มอาร์ตมาก อาร์ตจนได้เรื่อง(จากตารางข้างบนจะเห็นได้ว่ายุค宋คือยุคที่โดนคนนอกด่าน รุมกินโต๊ะจนเเทบไม่เหลือศักดิ์ศรีเจ้าอาณาจักร ประเทศอ่อนเเอ คนดีเเต่ปากสุดท้ายเสร็จ忽必烈汗(hūbìlièhàn)กุบไลข่าน หลานเจงกิสข่าน成吉思汗(chéngjísīhán) มหาบุรุษจากทุ่งหญ้ามองโกลชาวฮั่นเสียสิทธิ์การปกครองเเผ่นดินให้เเก่ชาวมองโกล

• ช่วงที่4 元(yuán) 明(míng) 清(qīng)

ช่วงยุคสมัยที่ถูกชาวนอกด่านปกครองถึง2ราชวงศ์,元(yuán)คือ มองโกลเลีย ส่วน清(qīng)คือ เเมนจูเลีย ระหว่างกลางคั่นด้วย 明(míng) ยุคที่อำนาจการทหารเเละโครงสร้างทางการเมืองเเข็งเเกร่งที่สุด (คงเพราะต้องต่อกรกับชาวนอกด่านตลอด) ด้านวรรณกรรม เริ่มเปลี่ยนจากยุคกวี สู่ยุคเเห่งนิยาย วรรณกรรมเอกทั้งสี่เกิดขึ้นในยุคนี้

• 三国演义（明）วรรณกรรมว่าด้วยปรัชญาอำนาจเเละการเมือง
• 水浒传（ปลาย元ต้น明）วรรณกรรมว่าด้วยการล้มโต๊ะปฏิวัติ
• 西游记（明）วรรณกรรมว่าด้วยอภินิหารปั้นน้ำเป็นตัวบรรเจิดสุดๆ
• 红楼梦（清） วรรณกรรมว่าด้วยอิสรภาพทางความรัก อินดี้สุดๆ

ติดตามได้ใน…อ.อี้hsk&patจีน

คำว่า แอ๊บแบ๊ว โมะเอะ คาวาอิ ในภาษาจีน

ก่อนอื่นต้องแยกแยะ3คำนี้ให้เป็นก่อนครับ โดยเฉพาะคำว่า แอ๊บแบ๊ว กับ โมะเอะ เป็นคู่ที่มักสร้างความสับสนว่าตกลงความหมายเหมือนกันหรือต่างกัน เรามาศึกษาพร้อมๆกับคำศัพท์ภาษาจีนเลยครับ

• 装嫩 (zhuāngnèn) / 扮嫩(bannèn) / 装可爱(zhuāngkěài) = แอ๊บแบ๊ว
  หมายถึงแสร้งทำเป็นเด็กสาววัยขบเผาะ(ไม่ขบเผาะจริงนั่นเอง) เป็นการแอ๊บ ไม่ได้วัยละอ่อนจริงๆ คำนี้หมายถึง กิริยาท่าทางแอ๊บแบ๊ว แก้มป่อง แลบลิ้น ปลิ้นตา ชูสองนิ้ว กำปั้นแมว(วางไว้ตรงแก้ม) ทำตาปริบๆ ถ่างตา ยัดบิ๊กอายส์ เป็นต้น

• 卖萌 (màiméng) = โมะเอะ *หมายถึง แบ๊วยั่วสวาท -___-“ มันเป็นยังไงหว่า ต้องอธิบายครับ คำว่า โมะเอะ หมายถึง สไตล์การ์ตูนน่ารักกุ๊กกิ๊กแบบที่เร้าอารมณ์เหล่าโอตากุ และ โลลิคอนนั่นเอง คือ แค่น่ารักโดราเอม่อน ซารีโอ้ เคโระ โตโตโร่ นี่ไม่นับนะครับ ต้องเป็นตัวการ์ตูนสาวน้อยที่แบ๊วได้ใจระดับขวัญใจโอตากุ เห็นแล้วอยากปกป้องหรือขั้นหลงรักถอนตัวไม่ขึ้น ประมาณนั้น ฉะนั้น บางครั้งอย่าทะเล่อทะล่าใช้คำนี้ไปชมสาวๆนะครับ เพราะสาวบางคนเขาไม่ปลื้มกับคำนี้นักหรอก ถ้าบอกว่า เธอแอ๊บแบ๊วแล้วน่ารักดี ก็ยังโอเค แต่ถ้าไปบอกว่า เธอดูโมะเอะมักๆเบย ละก็ อาจจะโดนตรีนได้ง่ายๆนะครับ เพราะชีจะเข้าใจผิดว่านายเป็นพวกโรคจิต ติดตามการ์ตูนสาวขบเผาะยั่วสวาทนะเอย แต่ถ้านายเป็นโอตากุจริง และมีความสุขกับไลฟ์สไตล์แบบนี้จริง ก็โอเค ชีวิตนาย ใช้ซะ!(สปอนเซอร์ช้างลอยมา)

• 3.卡娃伊 (kǎwáyī) = คาวาอิ แปลเป็นไทยก็คือคำว่า น่ารักนั่นแหล่ะ ภาษาจีนคือ 可爱 คำนี้หมายถึง สไตล์น่ารักแบบมาตรฐานครับ อย่าง โดราเอม่อน ซาริโอ้ เคโระ กิโกะจังนี่โอเคครับ หรือถ้าใช้ชมเด็กผู้หญิง ก็หมายถึงเด็กผู้หญิงที่น่ารักแบบเด็กจริงๆ ไม่ได้แอ๊บ เอามาชมน้องหมา น้องแมวก็ได้ครับ คำนี้เป็นคำกลางๆ ไม่ได้ล่อแหลมแบบคำว่าโมะเอะครับ

ประมาณนี้ สวัสดี ( – /i\ – )

เครดิต ： อ.อี้hsk&patจีน