ภาษาจีน เทศกาลกินเจ (素食节 / 九皇斋节)

เทศกาลกินเจ (吃斋节 chīzhāi jié, 九皇斋节 jiǔhuáng zhāi jié)

เทศกาลกินเจ ภาษาจีนเรียกว่า 食节 sùshíjié หรือ 九皇斋节 jiǔhuángzhāi jié ปีหนึ่งจะมีแค่ครั้งเดียว

โดยจะเริ่มกินเจกันในทุกวันขึ้น1ค่ำถึง9ค่ำเดือนเก้าของปฏิทินจีนจันทรคติ (素食节每年都在中国历阴历九月举行)  ศัพท์และตัวอย่างประโยคที่เกี่ยวข้องกับเทศกาลกินเจ ได้แก่

• 素食 [sùshí] อาหารมังสวิรัติ
• 吃素 [chīsù] กินมังสวิรัติ
• 吃斋节 [chīzhāi jié] เทศกาลกินเจ (斋 zhāi ตัวเต็มคือ 齋)
• 吃荤 [chīhūn]  กินอาหารคาว
• 吃素念佛 [chīsù niànfó] กินเจสวดมนต์
• 吃斋礼佛  [chīzhāi lǐfó] กินเจไหว้พระ
• 吃素不吃荤 [chīsù bù chīhūn]  กินเจไม่กินอาหารคาว
• 宗教仪式 [zōngjiào yíshì] พิธีทางศาสนา
• 教徒 [jiàotú] ศาสนิกชน
• 虔诚 [qiánchéng] เคร่งศาสนา
• 赤脚踩热炭 [chìjiǎo cǎi rètàn] พิธีเดินลุยไฟ
• 爬刀梯 [pá dāo tī] ปีนบันไดมีด

ข้อห้าม7ข้อในช่วงกินเจ (吃斋节 7大忌)

ช่วงเวลา 9 วันที่กินเจนั้น ผู้ที่ต้องการเป็นผู้ถือศีลกินเจอย่างครบสมบูรณ์ตามประเพณี ต้องปฏิบัติตัวดังนี้

1. 禁止吃肉或者做出伤害动物的事情。
   Jìnzhǐ chī ròu huòzhě zuò chū shānghài dòngwù de shìqíng.
   งดเว้นเนื้อสัตว์ และทำอันตรายต่อสัตว์
2. 禁止喝牛奶、吃奶酪或者动物油。
   Jìnzhǐ hē niúnǎi, chī nǎilào huòzhě dòngwùyóu.
   งดนม เนย และน้ำมันที่มาจากสัตว์
3. 禁止吃重口味的食物，凡辣、重甜、重咸的食物都不可以。
   Jìnzhǐ chīzhòngkǒuwèi de shíwù, fánlà, zhòngtián, zhòngxián de shíwù dōu bù kěyǐ.
   งดอาหารรสจัด ทั้งอาหารเผ็ด หวานจัด เปรี้ยวจัด เค็มจัด
4. 禁止在烹饪的时候加入重口味的香料或配料，例如：大蒜、洋葱、葱花、大葱、韭菜心、韭菜，还包括烟草和酒精。
   Jìnzhǐ zài pēngrèn de shíhòu jiārù zhòngkǒuwèi de xiāngliào huò pèiliào, lìrú: Dàsuàn, yángcōng, cōnghuā, dàcōng, jiǔcài xīn, jiǔcài, hái bāokuò yāncǎo hé jiǔjīng.
   ทำอาหารงดผักหรือเครื่องเทศที่มีกลิ่นแรง เช่น กระเทียม หัวหอม ต้นหอม หลักเกียว กุยช่าย รวมทั้งใบยาสูบ และของมึนเมาต่าง ๆ
   因为带有浓烈味道的食物不仅气味强烈还会给我们人体的五大器官带来毒素，从而影响人体主要器官的运作。
   Yīnwèi dài yǒu nóngliè wèidào de shíwù bùjǐn qìwèi qiángliè hái huì gěi wǒmen réntǐ de wǔdà qìguān dài lái dúsù, cóng’ér yǐngxiǎng réntǐ zhǔyào qìguān de yùnzuò.
   เพราะผักดังกล่าวนี้ เป็นผักที่มีรสหนัก กลิ่นเหม็นคาวรุนแรง นอกจากนี้ยังมีพิษคอยทำลายพลังธาตุทั้ง 5 ในร่างกาย เป็นเหตุให้อวัยวะหลักสำคัญภายในทั้ง 5 ทำงานไม่ปกติ
5. 要谨遵戒律：不许碰酒精。
   Yào jǐn zūn jièlǜ: Bùxǔ pèng jiǔjīng.
   รักษาศีลห้ามดื่มสุราและของมึนเมา
6. 要做善事，凡是信徒在遵从戒律时候要穿白色衣服。
   Yào zuò shànshì, fánshì xìntú zài zūncóng jièlǜ shíhòu yào chuān báisè yīfú.
   ทำบุญทำทาน สำหรับคนที่เคร่งครัดจะนุ่งขาวห่มขาว
7. 要有慈悲之心，保持心灵平静纯净。
   Yào yǒu cíbēi zhī xīn, bǎochí xīnlíng píngjìng chúnjìng.
   รักษาจิตใจให้บริสุทธิ์ รักษาอารมณ์

อ้างอิงจาก https://th.wikipedia.org/wiki/

ข้อมูลเพิ่มเติมจาก จดหมายข่าว อาศรมสยาม-จีนวิทยา ฉบับที่ 51 (ตุลาคม 2549)

ความเป็นมาของเทศกาลกินเจในหมู่คนไทยเชื้อสายจีน

เทศกาลกินเจที่คนไทยเชื้อสายจีนปฏิบัติมาเป็นเวลาช้านานนั้น ถือเป็นประเพณีอันดีงาม ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการเสริมสุขภาพและจรรโลงใจเพื่อนมนุษย์ให้งดเว้นจากการ ฆ่าสัตว์ช่วงระยะเวลาหนึ่ง ทว่า ความเป็นมาของเทศกาลนี้ก็กลับเริ่มไม่เป็นที่รู้จัก จนคนรุ่นใหม่หรือแม้กระทั่งคนที่มีอายุมากก็ไม่สามารถให้คำตอบที่ชัดเจนได้

ความจริงแล้ว คนจีนที่อยู่ในจีนแผ่นดินใหญ่ไม่ได้บัญญัติเทศกาลนี้ไว้ในเทศกาลสำคัญของชน ชาติ จะเป็นประเพณีที่ยึดปฏิบัติกันเพียงชาวจีนโพ้นทะเลเท่านั้นโดยเฉพาะคนจีน เชื้อสายฮกเกี้ยน ซึ่งถือเป็นกลุ่มคนที่ริเริ่มและยึดถือประเพณีนี้มาตลอดเวลา ต่อมา เริ่มมีการไปมาหาสู่ระหว่างคนจีนเชื้อสายต่างๆ จึงเกิดการรับเอาประเพณีกินเจไว้เป็นเทศกาลสำคัญเทศกาลหนึ่งของปี ดังนั้น หากเราลองสังเกตกันดีๆ ก็จะพบว่า บนเกาะภูเก็ตซึ่งเป็นแหล่งรวมของชาวจีนเชื้อสายฮกเกี้ยน จะจัดงานเฉลิมฉลองที่คึกคักยิ่งใหญ่กว่าที่อื่นๆ และมีธรรมเนียมปฏิบัติที่เคร่งครัดมาก

การกินเจในช่วงวันขึ้น 1 ค่ำเดือน 1 ถึงขึ้น 9 ค่ำเดือน 9 (ตามปฏิทินจันทรคติ) นั้น วัตถุประสงค์เดิม ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆ กับการถือศีลตามหลักคำสอนทางศาสนา แต่เป็นสัญลักษณ์ของการรำลึกถึงวีรบุรุษที่ลุกขึ้นมาโค่นล้มราชวงศ์ชิง（清代）และกอบกู้ราชวงศ์หมิง（明代） หรือเรียกกันในภาษาจีนว่า ฟั่นชิงฟู่หมิง (反清复明)  กล่าวคือ เมี่อสองสามร้อยปีก่อน หลังจากที่ชาวแมนจูยึดครองราชวงศ์หมิงและสถาปนาราชวงศ์ชิง ชาวฮั่น（汉 人）ซึ่งเป็นลูกหลานราชวงศ์หมิงยังมีใจคิดก่อการกบฏเพื่อฟื้นฟูอำนาจทางการ เมืองของราชวงศ์หมิงให้กลับคืนมา แต่ก็ไม่เป็นผลสำเร็จ เพราะถูกทางการปราบปรามด้วยมาตรการที่เหี้ยมโหดและเด็ดขาด จึงมีผู้พลีชีพไปกับการในครั้งนั้นจำนวนไม่น้อย การกินเจจึงเป็นการรำลึกถึงวีรบุรุษเหล่านี้

นอกจากนี้ยังมีเรื่องเล่าจากปากสู่ปากในกระแสอื่นว่า มีผู้นำกบฏคนหนึ่งนามว่าจิ่วหวงจื่อ (九皇子) ฆ่าตัวตายเพื่อเรียกร้องความมุ่งมั่นของมิตรสหายในการต่อต้านราชวงศ์ชิง คณะกบฏจึงจัดงานศพเซ่นไหว้เป็นเวลา 9 วัน 9 คืน และเชิญชวนชาวบ้านในเมืองให้งดเว้นอาหารสัตว์ และบังหน้าด้วยการแสร้งทำเป็นจัดพิธีกรรมทางศาสนาเพื่อไม่ให้ทางการทราบข่าว การเคลื่อนไหวดังกล่าว

บ้างก็ว่า วีรบุรุษที่ล้มเหลวจากการต่อต้านราชวงศ์ชิงหลบหนีมาถึงประเทศเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ด้วยความโศกเศร้าเรื่องการสูญเสียชาติบ้านเมือง จึงจัดงานกินเจเพื่อระลึกถึงความยิ่งใหญ่ของผู้นำกล้าที่เสียชีวิตไปกับ เหตุการณ์กบฏทั้ง 9 ท่าน งานกินเจนี้เลยได้ชื่อว่า จิ่วหวงจัยเจี๋ย (九皇斋节) ชาวจีนที่อพยพจากจีนมาตั้งถิ่นฐานในประเทศไทย เป็นผู้เผยแพร่ประเพณีดังกล่าว

อย่างไรก็ดี ถึงแม้การกินเจจะมีวัตถุประสงค์คลาดเคลื่อนจากของเดิมอย่างมาก แต่ก็เป็นประโยชน์ต่อสังคม ทุกวันนี้ เทศกาลกินเจกลายเป็นประเพณีที่สร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างชาวไทยเชื้อสาย จีนและชาวไทย เพราะถือเป็นคุณค่าต่อสุขภาพและจิตใจในเวลาเดียวกัน