Category Archives: ภาษาจีนทั่วไป

《弟子规》การตีความ “กฎของลูกศิษย์” 读诵解释1-7

弟子规 [di zi gui] นี้เดิมชื่อว่า “คำสอนผู้เยาว์” 训蒙文 [xùn mēng wén] ประพันธ์ขึ้นโดยท่าน 李毓秀 [lǐ yù xiù] ในสมัยราชวงศ์ชิง (ค.ศ.1644 – 1911) ต่อมานำมาเรียบเรียงรวมกับ 童蒙须知 [tóng mēng xū zhī] “ข้อควรรู้ของผู้เยาว์” ของท่านจูซี แห่งราชวงศ์ซ่ง โดยผ่านการแก้ไขเรียบเรียงใหม่โดยปราชญ์แห่งราชวงศ์ชิง ท่าน 贾存仁 [jiǎ cún rén] และเปลี่ยนชื่อหนังสือเป็น 弟子规 [di zi gui] “กฏของผู้เป็นลูกศิษย์” มาตรฐานที่เป็นนักศึกษาที่ดี

弟子规 [di zi gui] นี้ เป็นกาพย์กลอนที่ให้เด็กๆท่องจำในสมัยโบราณ เพื่อให้เด็กๆเรียนรู้ภาษาจีน วัฒนธรรม และ ปลูกฝังความกตัญญู อุปนิสัยที่ดี พื้นฐานที่เป็นคนดีและแนวทางในการมีชีวิตสอดคล้องกลมกลืนกับ ผู้อื่น ปลูกฝังหลักการดำรงชีวิตตามหลักของขงจื้อ (儒学 – rú xué)

(ตี้จื่อกุย) เน้นหลักคุณธรรมพื้นฐานที่ควรรู้และควรบ่มเพาะ ซึ่งใช้อักษรสามตัวในหนึ่งวรรค มีสัมผัสทางภาษาที่งดงาม เหมาะที่จะศึกษาเรียนรู้ทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะเด็กๆและเยาวชนทั้งหลายซึ่งคุณธรรมเหล่านี้กำลังจางหายไปจากสังคม ไทยไป มากขึ้นทุกที หากผู้ใดนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตตนเอง อย่างน้อยตนเองย่อมมีคุณค่า ครอบครัวสงบสุข มีความเจริญก้าวหน้าในอาชีพการงานและชีวิตของตน

弟子规 [di zi gui] ได้แบ่งออกเป็น 7 หมวดใหญ่ๆดังนี้

1. 入则孝 [rù zé xiào] กตัญญู
2. 出则梯 [chū zé tī]  พี่น้องปรองดอง
3. 谨 [jǐn] สำรวมระวัง
4. 信 [xìn] ถือสัจจะ
5. 泛爱众 [fàn ài zhòng] รักใคร่มวลชน
6. 亲仁 [qīn rén]  เข้าใกล้ผู้มีคุณธรรม
7. 余力学文 [yú lì xué wén] มีกำลังเหลือศึกษาหาความรู้

弟子规 圣人训 首孝弟 次谨信
[dì zǐ guī shèng rén xùn shǒu xiào tì cì jǐn xìn]

泛爱众 而亲仁 有余力 则学文
[fàn ài zhòng ér qīn rén yǒu yú lì zé xué wén]

1.入则孝 [rù zé xiào] กตัญญู

父母呼 应勿缓 父母命 行勿懒 [fù mǔ hū yìng wù huǎn fù mǔ mìng xíng wù lǎn]

父母教 须敬听 父母责 须顺承 [fù mǔ jiào xū jìng tīng fù mǔ zé xū shùn chéng]

冬则温 夏则清 晨则省 昏则定 [dōngzéwēn xiàzéqìng chénzéxǐng hūnzédìng]

出必告 反必面 居有常 业无变 [chū bì gào fǎn bì miàn jū yǒu cháng yè wú biàn]

事虽小 勿擅为 苟擅为 子道亏 [shì suī xiǎo wù shàn wéi gǒu shàn wéi zǐ dào kuī]

物虽小 勿私藏 苟私藏 亲心伤 [wù suī xiǎo wù sī cáng gǒu sī cáng qīn xīn shāng]

亲所好 力为具 亲所恶 谨为去 [qīn suǒ hǎo lì wéi jù qīn suǒ è jǐn wéi qù]

身有伤 贻亲忧 德有伤 贻亲羞 [shēn yǒu shāng yí qīn yōu dé yǒu shāng yí qīn xiū]

亲爱我 孝何难 亲憎我 孝方贤 [qīn ài wǒ xiào hé nán qīn zēng wǒ xiào fāng xián]

亲有过 谏使更 怡吾色 柔吾声 [qīn yǒu guò jiàn shǐ gèng yí wú sè róu wú shēng]

谏不入 悦复谏 号泣随 挞无怨 [jiàn bù rù yuè fù jiàn hào qì suí tà wú yuàn]

亲有疾 药先尝 昼夜侍 不离床 [qīn yǒu jí yào xiān cháng zhòu yè shì bù lí chuáng]

丧三年 常悲咽 居处变 酒肉绝 [sàng sān nián cháng bēi yàn jū chǔ biàn jiǔ ròu jué]

丧尽礼 祭尽诚 事死者 如事生 [sàng jìn lǐ jì jìn chéng shì sǐ zhě rú shì shēng]

2. 出则梯 [chū zé tī] พี่น้องปรองดอง

兄道友 弟道恭 兄弟睦 孝在中 [xiōngdàoyǒu dìdàogōng xiōngdìmù xiàozàizhōng]

财物轻 怨何生 言语忍 忿自泯 [cáiwùqīng yuànhéshēng yányǔrěn fènzìmǐn]

或饮食 或坐走 长者先 幼者后 [huòyǐnshí huòzuòzǒu zhǎngzhěxiān yòuzhěhòu]

长呼人 即代叫 人不在 己即到 [zhǎnghūrén jídàijiào rénbùzài jǐjídào]

称尊长 勿呼名 对尊长 勿见能 [chēngzūnzhǎng wùhūmíng duìzūnzhǎng wùxiànnéng]

路遇长 疾趋揖 长无言 退恭立 [lùyùzhǎng jíqūyī zhǎngwúyán tuìgōnglì]

骑下马 乘下车 过犹待 百步余 [qíxiàmǎ chéngxiàjū guòyóudài bǎibùyú]

长者立 幼勿坐 长者坐 命乃坐 [zhǎngzhělì yòuwùzuò zhǎngzhězuò mìngnǎizuò]

尊长前 声要低 低不闻 却非宜 [zūnzhǎngqián shēngyàodī dībùwén quèfēiyí]

进必趋 退必迟 问起对 视勿移 [jìnbìqū tuìbìchí wènqǐduì shìwùyí]

事诸父 如事父 事诸兄 如事兄 [shìzhūfù rúshìfù shìzhūxiōng rúshìxiōng]

3. 谨 [jǐn] สำรวมระวัง

朝起早 夜眠迟 老易至 惜此时 [zhāoqǐzǎo yèmiánchí lǎoyìzhì xīcǐshí]

晨必盥 兼漱口 便溺回 辄净手 [chénbìguàn jiānshùkǒu biànniàohuí zhéjìngshǒu]

冠必正 纽必结 袜与履 俱紧切 [guānbìzhèng niǔbìjié wàyǔlǚ jùjǐnqiè]

置冠服 有定位 勿乱顿 致污秽 [zhìguānfú yǒudìngwèi wùluàndùn zhìwūhuì]

衣贵洁 不贵华 上循分 下称家 [yīguìjié búguìhuá shàngxúnfèn xiàchènjiā]

对饮食 勿拣择 食适可 勿过则 [duìyǐnshí wùjiǎnzé shíshìkě wùguòzé]

年方少 勿饮酒 饮酒醉 最为丑 [niánfāngshào wùyǐnjiǔ yǐnjiǔzuì zuìwéichǒu]

步从容 立端正 揖深圆 拜恭敬 [bùcōngróng lìduānzhèng yīshēnyuán bàigōngjìng]

勿践阈 勿跛倚 勿箕踞 勿摇髀 [wùjiànyù wùbǒyǐ wùjījù wùyáobì]

缓揭帘 勿有声 宽转弯 勿触棱 [huǎnjiēlián wùyǒushēng kuānzhuǎnwān wùchùléng]

执虚器 如执盈 入虚室 如有人 [zhíxūqì rúzhíyíng rùxūshì rúyǒurén]

事勿忙 忙多错 勿畏难 勿轻略 [shìwùmáng mángduōcuò wùwèinán wùqīnglüè]

斗闹场 绝勿近 邪僻事 绝勿问 [dòunàochǎng juéwùjìn xiépìshì juéwùwèn]

将入门 问孰存 将上堂 声必扬 [jiāngrùmén wènshúcúnjiāngshàngtáng shēngbìyáng]

人问谁 对以名 吾与我 不分明 [rénwènshuí duìyǐmíng wúyǔwǒ bùfēnmíng]

用人物 须明求 倘不问 即为偷 [yòngrénwù xūmíngqiú tǎngbùwèn jíwéitōu]

借人物 及时还 后有急 借不难 [jièrénwù jíshíhuán hòuyǒují jièbùnán]

4. 信 [xìn] ถือสัจจะ

凡出言 信为先 诈与妄 奚可焉 [fánchūyán xìnwéixiān zhàyǔwàng xīkěyān]

话说多 不如少 惟其是 勿佞巧 [huàshuōduō bùrúshǎo wéiqíshì wùnìngqiǎo]

奸巧语 秽污词 市井气 切戒之 [jiānqiǎoyǔ huìwūcí shìjǐngqì qièjièzhī]

见未真 勿轻言 知未的 勿轻传 [jiànwèizhēn wùqīngyán zhīwèidì wùqīngchuán]

事非宜 勿轻诺 苟轻诺 进退错 [shìfēiyí wùqīngnuò gǒuqīngnuò jìntuìcuò]

凡道字 重且舒 勿急疾 勿模糊 [fándàozì zhòngqiěshū wùjíjí wùmóhū]

彼说长 此说短 不关己 莫闲管 [bǐshuōcháng cǐshuōduǎn bùguānjǐ mòxiánguǎn]

见人善 即思齐 纵去远 以渐跻 [jiànrénshàn jísīqí zòngqùyuǎn yǐjiànjī]

见人恶 即内省 有则改 无加警 [jiànrénè jínèixǐng yǒuzégǎi wújiājǐng]

唯德学 唯才艺 不如人 当自砺 [wéidéxué wéicáiyì bùrúrén dāngzìlì]

若衣服 若饮食 不如人 勿生戚 [ruòyīfú ruòyǐnshí bùrúrén wùshēngqī]

闻过怒 闻誉乐 损友来 益友却 [wénguònù wényùlè sǔnyǒulái yìyǒuquè]

闻誉恐 闻过欣 直谅士 渐相亲 [wényùkǒng wénguòxīn zhíliàngshì jiànxiāngqīn]

无心非 名为错 有心非 名为恶 [wúxīnfēi míngwéicuò yǒuxīnfēi míngwéiè]

过能改 归于无 倘□饰 增一辜 [guònénggǎi guīyúwú tǎngyǎnshì zēngyìgū]

5. 泛爱众 [fàn ài zhòng] รักใคร่มวลชน

凡是人 皆须爱 天同覆 地同载 [fánshìrén jiēxūài tiāntóngfù dìtóngzài]

行高者 名自高 人所重 非貌高 [xìnggāozhě míngzìgāo rénsuǒzhòng fēimàogāo]

才大者 望自大 人所服 非言大 [cáidàzhě wàngzìdà rénsuǒfú fēiyándà]

己有能 勿自私 人所能 勿轻訾 [yǐyǒunéng wùzìsī rénsuǒnéng wùqīngzī]

勿谄富 勿骄贫 勿厌故 勿喜新 [wùchǎnfù wùjiāopín wùyàngù wùxǐxīn]

人不闲 勿事搅 人不安 勿话扰 [rénbùxián wùshìjiǎo rénbùān wùhuàrǎo]

人有短 切莫揭 人有私 切莫说 [rényǒuduǎn qièmòjiē rényǒusī qièmòshuō]

道人善 即是善 人知之 愈思勉 [dàorénshàn jíshìshàn rénzhīzhī yùsīmiǎn]

扬人恶 即是恶 疾之甚 祸且作 [yángrénè jìshìè jízhīshèn huòqiězuò]

善相劝 德皆建 过不规 道两亏 [shànxiāngquàn déjiējiàn guòbùguī dàoliǎngkuī]

凡取与 贵分晓 与宜多 取宜少 [fánqǔyǔ guìfēnxiǎo yǔyíduō qǔyíshǎo]

将加人 先问己 己不欲 即速已 [jiāngjiārén xiānwènjǐ jǐbúyù jísùyǐ]

恩欲报 怨欲忘 报怨短 报恩长 [ēnyùbào yuànyùwàng bàoyuànduǎn bàoēncháng]

待婢仆 身贵端 虽贵端 慈而宽 [dàibìpú shēnguìduān suīguìduān cíérkuān]

势服人 心不然 理服人 方无言 [shìfúrén xīnbùrán lǐfúrén fāngwúyán]

6. 亲仁 [qīn rén] เข้าใกล้ผู้มีคุณธรรม

同是人 类不齐 流俗众 仁者希 [tóngshìrén lèibùqí liúsúzhòng rénzhěxī]

果仁者 人多畏 言不讳 色不媚 [guǒrénzhě rénduōwèi yánbúhuì sèbúmèi]

能亲仁 无限好 德日进 过日少 [néngqīnrén wúxiànhǎo dérìjìn guòrìshǎo]

不亲仁 无限害 小人进 百事坏 [bùqīnrén wúxiànhài xiǎorénjìn bǎishìhuài]

7. 余力学文 [yú lì xué wén] มีกำลังเหลือศึกษาหาความรู้

不力行 但学文 长浮华 成何人 [búlìxíng dànxuéwén zhǎngfúhuá chénghérén]

但力行 不学文 任己见 昧理真 [dànlìxíng bùxuéwén rènjǐjiàn mèilǐzhēn]

读书法 有三到 心眼口 信皆要 [dúshūfǎ yǒusāndào xīnyǎnkǒu xìnjiēyào]

方读此 勿慕彼 此未终 彼勿起 [fāngdúcǐ wùmùbǐ cǐwèizhōng bǐwùqǐ]

宽为限 紧用功 工夫到 滞塞通 [kuānwéixiàn jǐnyònggōng gōngfūdào zhìsètōng]

心有疑 随札记 就人问 求确义 [xīnyǒuyí suízhájì jiùrénwèn qiúquèyì]

房室清 墙壁净 几案洁 笔砚正 [fángshìqīng qiángbìjìng jīànjié bǐyànzhèng]

墨磨偏 心不端 字不敬 心先病 [mòmópiān xīnbùduān zìbújìng xīnxiānbìng]

列典籍 有定处 读看毕 还原处 [lièdiǎnjí yǒudìngchù dúkànbì huányuánchù]

虽有急 卷束齐 有缺坏 就补之 [suīyǒují juànshùqí yǒuquēhuài jiùbǔzhī]

非圣书 屏勿视 蔽聪明 坏心志 [fēishèngshū bǐngwùshì bìcōngmíng huàixīnzhì]

勿自暴 勿自弃 圣与贤 可驯致 [wùzìbào wùzìqì shèngyǔxián kěxúnzhì]

อ้างอิงจาก https://www.oknation.net/blog/songlink/2009/10/28/entry-1

ศัพท์ที่เกี่ยวข้อง

• 叙 [xù] บรรยาย
• 总 [zǒng] สรุป
• 弟子 [dìzǐ] ลูกศิษย์, เด็ก
• 规 [guī] กฎ
• 训 [xùn] อบรมสั่งสอน
• 则 [zé] แบบอย่าง
• 首 [shǒu] อันดับแรก, ก่อนอื่น
• 孝 [xiào] กตัญญูรู้คุณ, ซึ่งรับผิดชอบต่อหน้าที่,เชื่อฟัง,ซื่อสัตย์
• 弟 [dì] น้องชาย
• 次 [cì] ครั้ง, ลำดับที่
• 信 [xìn] เชื่อ, ข่าวสาร
• 圣人 [shèngrén] นักปราชญ์
• 有余 [yǒuyú] มีเหลือ
• 谨 [jǐn] ระมัดระวัง, ละเอียดรอบคอบ
• 父母 [fùmǔ] พ่อแม่
• 须 [xū] จะต้อง
• 责 [zé] ตำหนิ
• 顺 [shùn] คล้อยตาม
• 承 [chéng] รับเอาไว้
• 敬 [jìng] เคารพ
• 清晨 [qīngchén] เช้าตรู่
• 冬 [dōng] หนาว
• 昏 [hūn] ค่ำ
• 温 [wēn] อบอุ่น
• 定 [dìng] แน่นอน
• 居 [jū] ที่พัก
• 虽 [suī] แม้
• 擅 [shàn] โดยพลการ, ทำตามใจ
• 苟 [gǒu] เรื่อยเปื่อย อะไรก็ได้
• 亲爱 [qīn’ài] ที่รัก
• 昼夜 [zhòuyè] ตลอดเวลา, กลางวันและกลางคืน
• 死者 [sǐzhě] ผู้ตาย
• 兄弟 [xiōngdì] พี่น้อง
• 财物 [cáiwù] ทรัพย์สมบัติ
• 言语 [yányu] ภาษา
• 饮食 [yǐnshí] อาหารและเครื่องดื่ม
• 长者 [zhǎngzhě] ผู้อาวุโส
• 不在 [bùzài] ไม่อยู่
• 尊长 [zūnzhǎng] ผู้อาวุโส
• 下马 [xiàmǎ] ลงจากม้า
• 下车 [xiàchē] ลงรถ
• 此时 [cǐshí] ทันที
• 漱口 [shùkǒu] บ้วนปาก
• 净手 [jìngshǒu] ไปห้องน้ำ
• 定位 [dìngwèi] อยู่กับที่
• 污秽 [wūhuì] สกปรกไม่สะอาด
• 饮酒 [yǐnjiǔ] ดื่มเหล้า
• 最为 [zuìwéi] มากที่สุด
• 从容 [cōngróng] สุขุม เยือกเย็น
• 端正 [duānzhèng] ตั้งตรง, เป็นปกติ, ถูกต้อง,ปรับปรุงให้ถูกต้อง
• 恭敬 [gōngjìng] เคารพ
• 转弯 [zhuǎnwān] เลี้ยวโค้ง
• 畏难 [wèinán] กลัวความยากลำบาก
• 入门 [rùmén] เรียนรู้หลักวิชาเบื้องต้น
• 分明 [fēnmíng] กระจ่างชัด
• 用人 [yòngren] ใช้คน
• 不问 [bùwèn] ละเลย
• 人物 [rénwù] ลักษณะรูปร่าง
• 及时 [jíshí] ทันเวลา
• 不如 [bùrú] สู้ไม่ได้
• 市井 [shìjǐng] ตลาด
• 进退 [jìntuì] เดินหน้าถอยหลัง
• 模糊 [móhu] เบลอ
• 内省 [nèixǐng] การสำรวจและวิเคราะห์จิตใจของตน
• 衣服 [yīfu] เสื้อผ้า
• 益友 [yìyǒu] เพื่อนดี
• 无心 [wúxīn] ไม่มีกะจิตกะใจ
• 有心 [yǒuxīn] มีใจ
• 归于 [guīyú] เป็นของ
• 凡是 [fánshì] ทุกอย่าง, ทั้งหมด
• 自大 [zìdà] อวดดี
• 自私 [zìsī] เห็นแก่ตัว
• 不安 [bù’ān] ไม่สงบสุข
• 道人 [dàoren] เต้าหยิน, นักบวชในศาสนาเต๋า
• 相劝 [xiāngquàn] ชักชวน, คำแนะนำ, ข้อคิดเห็น, ความเห็น
• 何人 [hérén] ใคร
• 读书 [dúshū] อ่านหนังสือ
• 为限 [wéixiàn] จำกัด
• 用功 [yònggōng] ขยัน
• 工夫 [gōngfu] ทักษะ, แรงงาน, เวลา
• 札记 [záhjì] บันทึกการอ่าน
• 墙壁 [qiángbì] กำแพง
• 不端 [bùduān] ไม่เหมาะสม, น่าอับอาย
• 不敬 [bùjìng] ไม่เคารพ
• 典籍 [diǎnjí] คัมภีร์โบราณ
• 还原 [huányuán] กลับสู่สภาพเดิม
• 聪明 [cōngmíng] ฉลาด

เสน่ห์ของ 三字经 อยู่ที่การท่องทีละ 3 คำ และแม้มีการแบ่งคำ แบ่ง 3 คำๆก็จริง ยังแยกเป็นคู่ๆ สังเกตุจากเครื่องหมายวรรคตอน

โดย 3 ตัวแรก อาจบอกสาเหตุ 3 ตัวหลังบอกผล

หรือ 3 ตัวแรก อาจบอกอะไรสักอย่าง 3 ตัวหลังขยายความ

คู่ ที่ 1    人之初，性本善。คู่ที่ 1

3 ตัวแรกบอกว่า กำเนิดของมนุษย์ หรือธรรมชาติดั้งเดิมของคน
3 ตัวหลังบอกว่า พื้นฐานจิตใจมีเมตตากรุณา

คู่ ที่ 2    性相近，习相远。

3 ตัวแรกบอกว่า จิตใจอารมณ์มนุษย์ทุกคนธรรมชาติให้มาใกล้เคียง
3 ตัวหลังบอกว่า การฝึกหัด (อาจดีหรือเลว อยู่ที่สิ่งแวดล้อม) ทำให้คนห่างไกลกัน

คนเราพื้นฐานล้วนคล้ายคลึงกันคือเป็นคนดี แต่สิ่งแวดล้อมที่ทำให้คนแตกต่างกัน

อันนี้เป็นความเชื่อ ที่นำไปสู่ทัศนคติ การอบรม ลัทธิต่างๆอีกมากมาย

บางระบบอย่างฝรั่ง มีทั้งที่เชื่อแบบนี้ กับพวกที่เชื่อว่าทุกคนเกิดมาเลว จึงต้องมีการศึกษา และศาสนา มาควบคุม ให้คนเป็นคนดึ

กับอีกพวก บอกว่า คนเราเกิดมาไม่ดีไม่ชั่ว

อักษรจีนสามอักษร
人之初，性本善。性相近，习相远。
苟不教，性乃迁。教之道，贵以专。
昔孟母，择邻处。子不学，断机杼。
窦燕山，有义方。教五子，名俱扬。
养不教，父之过。教不严，师之惰。

子不学，非所宜。幼不学，老何为。
玉不琢，不成器。人不学，不知义。
为人子，方少时。亲师友，习礼仪。
香九龄，能温席。孝于亲，所当执。
融四岁，能让梨。弟于长，宜先知。

首孝悌，次见闻。知某数，识某文。
一而十，十而百。百而千，千而万。
三才者，天地人。三光者，日月星。
三纲者，君臣义。父子亲，夫妇顺。
曰春夏，曰秋冬。此四时，运不穷。

曰南北，曰西东。此四方，应乎中。
曰水火，木金土。此五行，本乎数。
十干者，甲至癸。十二支，子至亥。
曰黄道，日所躔。曰赤道，当中权。
赤道下，温暖极。我中华，在东北。

寒燠均，霜露改。右高原，左大海。
曰江河，曰淮济。此四渎，水之纪。
曰岱华，嵩恒衡。此五岳，山之名。
古九州，今改制。称行省，三十五。
曰士农，曰工商。此四民，国之良。

曰仁义，礼智信。此五常，不容紊。
地所生，有草木。此植物，遍水陆。
有虫鱼，有鸟兽。此动物，能飞走。
稻粱菽，麦黍稷。此六谷，人所食。
马牛羊，鸡犬豕。此六畜，人所饲。

曰喜怒，曰哀惧。爱恶欲，七情具。
青赤黄，及黑白。此五色，目所识。
酸苦甘，及辛咸。此五味，口所含。
膻焦香，及腥朽。此五臭，鼻所嗅。
匏土革，木石金。丝与竹，乃八音。

曰平上，曰去入。此四声，宜调协。
高曾祖，父而身。身而子，子而孙。
自子孙，至玄曾。乃九族，人之伦。
父子恩，夫妇从。兄则友，弟则恭。
长幼序，友与朋。君则敬，臣则忠。

此十义，人所同。当顺叙，勿违背。
斩齐衰，大小功。至缌麻，五服终。
礼乐射，御书数。古六艺，今不具。
惟书学，人共遵。既识字，讲说文。
有古文，大小篆。隶草继，不可乱。

若广学，惧其繁。但略说，能知原。
凡训蒙，须讲究。详训诂，明句读。
为学者，必有初。小学终，至四书。
论语者，二十篇。群弟子，记善言。
孟子者，七篇止。讲道德，说仁义。

作中庸，子思笔。中不偏，庸不易。
作大学，乃曾子。自修齐，至平治。
孝经通，四书熟。如六经，始可读。
诗书易，礼春秋。号六经，当讲求。
有连山，有归藏。有周易，三易详。

有典谟，有训诰。有誓命，书之奥。
我周公，作周礼。著六官，存治体。
大小戴，注礼记。述圣言，礼乐备。
曰国风，曰雅颂。号四诗，当讽咏。
诗既亡，春秋作。寓褒贬，别善恶。

三传者，有公羊。有左氏，有谷梁。
古圣著，先贤传，注疏备，十三经。
左传外，有国语，合群经，数十五。
注疏备，十三经，惟“大戴”，疏未成。
经既明，方读子。撮其要，记其事。

五子者，有荀扬。文中子，及老庄。
经子通，读诸史。考世系，知始终。
自羲农，至黄帝。号三皇，居上世。
唐有虞，号二帝。相揖逊，称盛世。
夏有禹，商有汤。周文武，称三王。

夏传子，家天下。四百载，迁夏社。
汤伐夏，国号商。六百载，至纣亡。
周武王，始诛纣。八百载，最长久。
周辙东，王纲坠。逞干戈，尚游说。
始春秋，终战国。五霸强，七雄出。

嬴秦氏，始兼并。传二世，楚汉争。
高祖兴，汉业建。至孝平，王莽篡。
光武兴，为东汉。四百年，终于献。
魏蜀吴，争汉鼎。号三国，迄两晋。
宋齐继，梁陈承。为南朝，都金陵。

北元魏，分东西。宇文周，与高齐。
迨至隋，一土宇。不再传，失统绪。
唐高祖，起义师。除隋乱，创国基。
二十传，三百载。梁灭之，国乃改。
梁唐晋，及汉周。称五代，皆有由。

炎宋兴，受周禅。十八传，南北混。
辽与金，皆称帝。元灭金，绝宋世。
舆图广，超前代。九十年，国祚废。
太祖兴，国大明。号洪武，都金陵。
迨成祖，迁燕京。十六世，至崇祯。

权阉肆，寇如林。李闯出，神器焚。
清世祖，膺景命。靖四方，克大定。
由康雍，历乾嘉。民安富，治绩夸。
道咸间，变乱起。始英法，扰都鄙。
同光后，宣统弱。传九帝，满清殁。

革命兴，废帝制。立宪法，建民国。
古今史，全在兹。载治乱，知兴衰。
史虽繁，读有次。史记一，汉书二。
后汉三，国志四。兼证经，参通鉴。
读史者，考实录。通古今，若亲目。

口而诵，心而惟。朝于斯，夕于斯。
昔仲尼，师项橐。古圣贤，尚勤学。
赵中令，读鲁论。彼既仕，学且勤。
披蒲编，削竹简。彼无书，且知勉。
头悬梁，锥刺股。彼不教，自勤苦。

如囊萤，如映雪。家虽贫，学不辍。
如负薪，如挂角。身虽劳，犹苦卓。
苏老泉，二十七。始发愤，读书籍。
彼既老，犹悔迟。尔小生，宜早思。
若梁灏，八十二。对大廷，魁多士。

彼既成，众称异。尔小生，宜立志。
莹八岁，能咏诗。泌七岁，能赋棋。
彼颖悟，人称奇。尔幼学，当效之。
蔡文姬，能辩琴。谢道韫，能咏吟。
彼女子，且聪敏。尔男子，当自警。

唐刘晏，方七岁。举神童，作正字。
晏虽幼，身已仕。有为者，亦若是。
犬守夜，鸡司晨。苟不学，曷为人。
蚕吐丝，蜂酿蜜。人不学，不如物。
幼而学，壮而行。上致君，下泽民。

扬名声，显父母。光于前，裕于后。
人遗子，金满籯。我教子，唯一经。
勤有功，戏无益。戒之哉，宜勉力。

ภาษาจีนกับสำเนียงภาษาจีนกลาง （汉语与普通话）

汉语(hànyŭ) แปลว่าภาษาจีน 汉(hàn) เป็นชื่อของชนชาติฮั่น （汉族 hànzú）หรือเรียกว่าชาวฮั่น (ซึ่งในปัจจุบันคนจีน 92 เปอร์เซ็นต์เป็นชาวฮั่น) ส่วน 语(yǔ) แปลว่าภาษา ดังนั้นคำว่า 汉语(hànyŭ) จึงเป็นการเรียกตามชื่อของชนชาติฮั่น นอกจากชื่อนี้แล้ว ภาษาจีนยังใช้อีกสองชื่อบ่อย คือ 华语(huáyǔ 华 เป็นชื่อที่เรียกชาวจีนโดยรวม) หรือ 中国话 ( zhōngguóhuà 中国 แปลว่าประเทศจีน ส่วน 话 แปลว่า คำพูดหรือภาษา)

เนื่องจากประเทศจีนมีแผ่นดินอันกว้างใหญ่ไพศาล ประกอบกับชาวฮั่นมีประวัติการอพยพย้ายถิ่นที่อยู่ที่สลับซับซ้อนในช่วง 2,000 กว่าปี่ที่ผ่านมานี้ ดังนั้นในปัจจุบันนี้สำเนียงภาษาจีนของชาวฮั่นที่กระจายอยู่ทั่วไปในประเทศ จีนมีความแตกต่างกันเป็นอย่างมาก จนถึงขั้นที่ไม่สามารถสื่อสารกันได้เลย โดยทั่วไปแล้วสำเนียงที่ใช้อยู่ในบริเวณที่ใกล้เคียงกัน เปอร์เซ็นต์ในการเข้าใจกันก็จะสูง ยิ่งห่างกันไกลยิ่งพูดจากันไม่เข้าใจ อย่างเช่นสำเนียงปักกิ่งกับสำเนียงกวางตุ้ง แทบจะสื่อการกันไม่ได้เลยแม้แต่นิดเดียว
ตั้งแต่สมัยโบราณจนถึงปัจจุบัน นี้ มีอุปสรรคมากมายในด้านการสื่อสารระหว่างคนจีน(ชาวฮั่น)ด้วยกันโดยตลอด จึงมีความพยายามที่จะให้คนต่างสำเนียงเรียนรู้การใช้สำเนียงเดียวกันที่เป็น ที่เข้าใจของทุกฝ่าย เมื่อถึงสมัยราชวงศ์หมิง ( 明朝 ค.ศ. 1368-1644 ตอนกลาง)ได้มีคำว่า 官话 (guānhuà  官 แปลว่า ราชการ 官话 จึงเป็นชื่อที่เรียกสำเนียงที่นิยมใช้ในหมู่ข้าราชการ) เกิดขึ้น ซึ่งก็คือสำเนียงปักกิ่ง สาเหตุทีนิยมใช้ในกันในบรรดาข้าราชการก็เป็นเพราะว่า ข้าราชการมีโอกาสรับตำแหน่งทั้งในกรุงปักกิ่งและต่างถิ่น รวมทั้งมีโอกาสบ่อยมากที่จะสัมผัสกับผู้คนต่างสำเนียง จึงมีความจำเป็นต้องใช้สำเนียงที่ง่ายต่อการเข้าใจของผู้คนทั่วไป กล่าวได้ว่า 官话 เป็นสัญลักษณ์ของการก่อตัวขึ้นของสำเนียงภาษจีนที่เป็นที่เข้าใจร่วมกัน ของคนจีน(ชาวฮั่น)ทั่วประเทศ

พอเข้าสู่สมัยราชวงศ์ชิง  (清朝 ค.ศ.1616-1911) ตอนปลาย เริ่มมีการรณรงค์ให้ใช้สำเนียงปักกิ่งอย่างจริงจังและต่อเนื่อง โดยมีการเสนอให้เปลี่ยนคำว่า 官话 เป็น 国语 (guóyǔ 国 แปลว่า ประเทศ 国语 จึงแปลว่า ภาษาหรือสำเนียงประจำชาติ)ซึ่งเป็นการเรียงชื่ออย่างเป็นทางการสำหรับ สำเนียงภาษาจีนมาตราฐาน

ปี ค.ศ. 1924 รัฐบาลจีนคณะชาติได้ทำการกำหนดและประกาศใช้ระบบการออกเสียงของ 国语 โดยยึดถือสำเนียงปักกิ่งเป็นสำเนียงมาตรฐาน คือภาษาจีนกลางหรือภาษาจีนแมนดาริน ( “แมนดาริน” มาจากคำว่า Mandarin ของภาษาอังกฤษ ซึ่งเป็นชื่อที่ฝรั่งเรียกสำเนียงปักกิ่งในช่วงปลายสมัยราชวงค์ชิง) และในปี ค.ศ. 1926 ได้เริ่ม “ขบวนการรณรงค์ให้ใช้ภาษาจีนกลาง”

ปี ค.ศ.1955 รัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีนได้เปลี่ยนชื่อ 国语 ให้เป็น 普通话 ( แปลว่า สามัญ ธรรมดา หรือทั่วไป 普通话 จึงหมายถึงสำเนียงภาษาจีนที่ใช้ได้ทั่วไป หรือสำเนียงภาษาจีนกลาง แต่ในปัจจุบันนี้ไต้หวันและคนจีนในอีกหลายประเทศยังคงนิยมใช้คำว่า 国语 เหมือนเดิม) โดยกำหนดนิยามของภาษาจีนกลางให้รอบคอบและชัดเจนมากขึ้น ซึ่งใช้มาตรฐาน 3 ข้อดังนี้

1.ใช้สำเนียงปักกิ่งเป็นมาตราฐานในด้านการออกเสียง
นับ ตั้งแต่สมัยราชวงศ์หยวน(元朝 ค.ศ.1206-1368) ปักกิ่งได้กลายเป็นศูนย์กลางทางการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมของจีนมาโดยตลอด สำเนียงปักกิ่งได้เผยแพร่ไปทั่วประเทศอย่างกว้างขวาง จึงมีบทบาทและอิทธิพลมากกว่าสำเนียงอื่น ๆ

2.ใช้ภาษาท้องถิ่นภาคเหนือของจีนเป็นมาตรฐานในด้านการใช้คำศัพท์
ประชากร ที่ใช้ภาษาท้องถิ่นภาคเหนือของจีน (ซึ่งรวมสำเนียงปักกิ่ง) มีจำนวนมากที่สุด กล่าวคือ ชาวฮั่นมี 73 เปอร์เซ็นต์ขึ้นไปใช้ภาษานี้และกระจายไปอยู่ทั่วประเทศจีน

3.ใช้วรรณกรรมที่เขียนด้วยภาษาจีนยุคปัจจุบัน และเป็นที่ยอมรับเป็นมาตรฐานด้านไวยการณ์
ก่อน สมัยราชวงศ์ถัง (唐朝 ค.ศ.618-907) ภาษาเขียนของภาษาจีนยังใช้ภาษาจีนโบราณประมาณ 2,000 ปีก่อน หลังจากนั้นถึงจะหันมาใช้ภาษาที่ใกล้เคียงกับภาษาพูดในยุคนั้นมาเป็นภาษา เขียน (白话文) ในการประพันธ์วรรณกรรมและในสมัยราชวงศ์ซุ่ง (宋朝 ค.ศ.960-1297) กับราชวงศ์หยวน วรรณกรมรูปแบบใหม่นี้ค่อย ๆ พัฒนาขึ้นมาจนกลายเป็นกระแสหลักของภาษาเขียนในยุคดังกล่าว ต่อมาในสมัยราชวงศ์หมิงกับราชวงศ์ชิง วรรณกรรมรูปแบบใหม่นี้เผยแพร่และเป็นที่นิยมอย่างกว้างขวาง จนกระทั้งมีการพัฒนาและสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบันนี้ จึงสมควรยึดถือวรรณกรรมรูปแบบนี้เป็นมาตรฐานในทางด้านไวยากรณ์

สิ่ง ที่สมควรจะชี้แจงก็ืคือ สำเนียงภาษาจีนกลางไม่ได้เท่ากับสำเนียงปักกิ่งร้อยเปอร์เซ็นต์ เนื่องจากสำเนียงภาษาจีนกลางมีการตัดเสียงพิเศษบางเสียง และคำศัพท์พิเศษบางส่วนจากสำเนียงปักกิ่งออกไป

นับตั้งแต่เริ่ม มีการรณรงค์ให้ใช้สำเนียงภาษาจีนกลางอย่างจริงจังจนถึงปัจจุบันนี้ เวลาได้ผ่านพ้นไปแล้วเกือบร้อยปี และประสบความสำเร็จในระดับหนึ่ง โดยเฉพาะในช่าวประมาณ 30 ปีที่ผ่านมานี้ สังคม เศรษฐกิจ และการคมนาคมของจีนได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็ว การศึกษาของคนจีนโดยส่วนรวมเริ่มดีขึ้น ในขณะเดียวกันสื่อชนิดต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์หรือวิทยุ ล้วนแต่ใช้ภาษาจีนกลาง ได้เข้ามามีบทบาทมากยิ่งขึ้นในชีวิตประจำวันของคนจีนทั่วไป จึงส่งผลให้คนจีนพี่พูดภาษาจีนกลางเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ ในปัจจุบันนี้กล่าวได้ว่าคนจีนทุกคนสามารถฟังเข้าใจภาษาจีนกลางได้ แต่คนที่พูดไม่ได้หรือพูดไม่ชัดยังคงมีอยู่เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ชนบท ทางภาคใต้ หรือบริเวณที่ห่างไกลความเจริญ หรือแม้กระทั้งในเมือง ผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไปยังคงมีจำนวนไม่น้อยที่พูดภาษาจีนกลางไม่ได้ ทั้งนี้เป็นเพราะว่าพวกเขาเหล่านั้นไม่เคยหรือไม่ค่อยได้มีโอกาสพูดภาษา จีนกลาง โดยยังคงใช้แต่สำเนียงภาษาท้องถิ่นของตนเองอยู่ตลอดเวลา

อย่าง ไรก็ตาม ถึงแม้ว่าสำเนียงภาษาจีนของคนจีนในแต่ละพื้นที่จะต่างกันมาก และยังมีคนจำนวนมากพูดภาษาจีนกลางไม่ได้ (ฟังได้อย่างเดียว) แต่ยังโชคดีที่คนจีนทั้งหมดใช้ระบบการเขียน ระบบเดียวกัน เมื่อพูดคุยกันไม่เข้าใจก็เขียนเอา นี่คือเหตุการณ์ที่พบเห็นบ่อยคนชินตาในสมัยก่อน แต่คงจะกลายเป็นอดีตไปในอีกไม่นานเมื่อทุกคนสามารถพูดภาษาจีนกลางได้

อ้างอิงข้อมูลจาก https://www.dict2u.com