การใช้คำกริยา “使”、”令”、”让” และ “叫”
(สำหรับเนื้อหาตอนนี้ ขอตอบแบบสั้นๆ พอได้ความรู้เบื้องต้นไว้ก่อน ทั้งนี้ เนื้อหาบางเรื่องที่ถาม อย่างเช่นเรื่องนี้ จริงๆ ต้องใช้เวลาอธิบายเยอะพอสมควร และถ้ามีหนังสือเรียนประกอบ และเป็นการอธิบายในห้องเรียน (น่า) จะทำความเข้าใจได้ง่ายกว่า … สำหรับตรงนี้ก็เอาพอทำความเข้าใจเบื้องต้นไว้ก่อนแล้วกัน)
1. “使” หมายถึง “ใช้” (使用) เช่น
- 使了两千块钱。
- 他跟我使了一个眼色。
2. “使” มีความหมายเหมือน “让” กับ “叫” ในกรณีที่หมายถึง”ทำให้” (致使) สิ่งใดสิ่งหนึ่งเกิดขึ้น หรือเป็นอย่างไร เช่น
- 这首歌使我想起了童年时代的生活。
ซึ่งถ้าประธานเป็น “คน” จะใช้ “让” หรือ “叫” แต่ถ้าประธานเป็น “วัตถุสิ่งของ” จะใช้ “使” เช่น
- （我）让你久等了。
- 大热天使我出了一身汗。
ในกรณีที่หมายถึง “ทำให้” (致使) ก็สามารถใช้ “令” ได้เช่นเดียวกัน แต่กรรม (หรือ兼语 – ดูความหมายของ 兼语 ส่วนถัดไป) ของ “令” จะต้องเป็น “คน”เท่านั้น ซึ่งการใช้ “令” ในความหมายนี้ จะสื่อถึงการเป็นผู้ “ถูกกระทำ” หรือ passive voice ค่อนข้างชัดเจน โดยมีความหมายถึงสาเหตุ หรือเงื่อนไขหนึ่งทำให้ (令) เกิดอารมณ์ ความรู้สึกอย่างใดอย่างหนึ่งขึ้น เช่น
- 这个消息令人激动。
- 令人惊讶。
- 令人失望。
ทั้งนี้จะสังเกตเห็นว่า ส่วนประกอบหลัง “令人” (ซึ่งมักเป็นคำกริยา) จะมีกริยาวิเศษณ์ เช่น “很” ขยายอีกไม่ได้
3. ถ้าหมายถึง “ขอร้อง” (祈求) หรือ “สั่ง” (命令；使令) ให้ใครทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ต้องใช้ “让” หรือ “叫” จะใช้ “使” ไม่ได้ เช่น
- 老师让/叫大家发表意见。
- 你去叫她快点儿来。(ประโยคนี้ “叫” ไม่ได้แปลว่า “เรียก”แต่แปลว่า “สั่ง”)
ในกรณีที่หมายถึง”สั่ง” (命令；使令) ถ้าใช้ “令” ส่วนใหญ่จะใช้ได้ในกรณีที่หมายถึงผู้บังคับบัญชา หรือเจ้านาย “สั่ง” ให้ผู้ใต้บังคับบัญชา หรือลูกน้อง ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นต้น เช่น
- 学校令他退学。
ประโยคตามตัวอย่างต่างๆ ด้านบน เรียกว่า 兼语句 คือประโยคที่มีโครงสร้างดังนี้
- 主语 + 使令动词（叫、让、请等）+ 兼语（宾语/主语） + 动词 + 宾语
兼语 หมายถึงคำที่ทำหน้าที่เป็นทั้งกรรม (宾语) และประธาน (主语) ในขณะเดียวกัน หมายถึงเป็นกรรมของกริยาตัวแรก (使令动词) ในขณะเดียวกัน ก็เป็นประธานของกริยา (动词) ตัวหลัง ดูตัวอย่างเพิ่มเติม เช่น
- 老师叫我回答问题。
- 我请一位老师教我汉语。
เอาพอเข้าใจก่อน จริงๆ “使”、”叫”、”让” รวมทั้ง “被” ยังมีวิธีการใช้ในกรณีที่เป็นบุพบทอีกด้วย (มีโอกาสค่อยมาว่ากัน)
โดย Gunth Lpnm ใน Love Chinese
