สุภาษิตจีน : ธนูลับทำร้ายคน [暗箭伤人]

สุภาษิตจึน

暗箭伤人[ànjiànshāngrén] อ้านเจี้ยนซางเหริน(暗箭伤人) : ธนูลับทำร้ายคน

暗 [àn] แปลว่า มืด หรือ ไม่เปิดเผย
箭 [jiàn] แปลว่า ธนู
伤 [shān] แปลว่า ทำร้าย
人 [rén] แปลว่า คน

สมัยชุนชิว อ๋องรัฐเจิ้งได้รับการสนับสนุนจากรัฐฉี และรัฐหลี่ว์ วางแผนที่จะทำสงครามกับรัฐสี่ว์ (รัฐสี่ว์เป็นรัฐเล็กๆ ปัจจุบันคือเมืองสี่ว์ชางในมณฑลเหอหนาน ส่วนรัฐเจิ้งอยู่ทางตอนเหนือของรัฐสี่ว์ )

ปีหนึ่งในช่วงฤดูร้อน เดือนห้า อ๋องเจิ้งทำการทดสอบความเข้มแข็งของกองทหาร โดยการให้มีการแข่งขันชิงรถม้า ระหว่างแม่ทัพเก่าแก่นามว่า หยิ่งซูเข่า กับแม่ทัพวัยหนุ่มนาม กงซุนจื่อตู ฝ่ายหยิ่งซู่เข่า แม้จะสูงวัยกว่า แต่เป็นแม่ทัพแกล้วกล้ามีกำลังเข้มแข็ง เมื่อมือจับรถม้าได้ก็วิ่งลากออกไปด้วยความรวดเร็ว ส่วนกงซุนจื่อตู ซึ่งปกติไม่เห็นผู้อื่นอยู่ในสายตา มีความมั่นใจในตัวเองสูง เห็นดังนั้นจึง รีบไล่ตาม แต่เมื่อไล่ตามมาถึงถนนใหญ่ หยิ่งซูเข่าก็ลับหายไม่ทิ้งร่องรอย ทำให้กงซุนจื่อตูแค้นใจเป็นอันมาก

เมื่อถึงฤดูใบไม้ร่วง เดือนเจ็ด อ๋องเจิ้งมีคำสั่งให้ไปโจมตีรัฐสี่ว์ ทหารเจิ้งบุกตีเข้าไปจนถึงเมืองหลวงของรัฐสี่ว์ หยิ่งซูเข่ารบด้วยความกล้าหาญ วิ่งนำกองทัพปีนขึ้นกำแพงเมืองเป็นคนแรก กงซุนจื่อตูเห็นดังนั้นแล้วก็คิดอิจฉาความเข้มแข็งของหยิ่งซูเข่าประกอบกับ ความแค้นเรื่องชิงรถมาที่ผ่านมา เขาจึงอาศัยช่วงชุลมุนลอบยิงธนูใส่แม่ทัพอาวุโสจนถึงแก่ความตาย
เนื่องจากความชุลมุนในสงคราม ทำให้แม่ทัพ และทหารเจิ้งต่างพากันคิดว่าแม่ทัพหยิ่งซูเข่าโดนทหารรัฐสี่ว์ฆ่าตาย จึงเกิดเพลิงแค้นบุกตีเมืองหลวงสี่ว์จนราบคาบ ทำให้อ๋องรัฐสี่ว์หนีตายไปหลบยังรัฐเว่ย

เหตุการณ์ “ใช้ธนูลอบทำร้ายคน” ภายหลังได้มีการนำมาเป็นคำเปรียบเทียบกับแผนการ หรือพฤติกรรมลอบทำร้ายผู้อื่น
sugarcane 发表于 2008-5-10 12:33

五十步笑百步(泰语)
อู่สือปู้เสี้ยวไป่ปู้ (五十步笑百步) : วิ่ง 50 ก้าวหัวเราะเยาะวิ่ง 100 ก้าว

ครั้งหนึ่งในสมัยสงครามระหว่างรัฐ(战国 : จั้นกั๋ว) ปราชญ์ผู้มีชื่อเสียง เมิ่งจื่อ(孟子) ได้เข้าสนทนากับ อ๋องเหลียงฮุ่ย(梁惠王) แห่งรัฐเว่ย(魏国)

อ๋องเหลียงฮุ่ยมีปัญหาที่คิดไม่ตรง จึงตรัสถามเมิ่งจื่อว่า
“เราทุ่มเทแรงกายแรงใจปกครองแผ่นดิน ดูแลราษฎรเป็นอย่างดี คราวหนึ่งราษฎรด้านฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเกิดอัคคีภัย เราก็สั่งอพยพผู้คนไปอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ แล้วยังแจกข้าวสารอาหารแห้งแก่ผู้ประสบภัย ซึ่งถ้าราษฎรด้านตะวันออกของแม่น้ำเกิดภัย เราก็จะกระทำเยี่ยงนี้เช่นกัน ส่วนรัฐเพื่อนบ้านอื่นๆ ไม่เห็นอ๋องรัฐใดทุ่มเทแรงใจปกครองแผ่นดินเช่นที่เรา แล้วทำไมราษฎรของรัฐอื่นก็ยังมากเท่าเดิมไม่เคยลดน้อยลง ขณะเดียวกับทำไมราษฎรของรัฐเราก็กลับมีจำนวนน้อยเท่าเดิม ไม่เพิ่มขึ้นเลย ทั้งๆที่เราพยายามดูแลอย่างดี นั่นเป็นเพราะเหตุใด”

เมิ่งจื่อกล่าวตอบว่า
“เนื่องด้วยท่านอ๋องชอบทำสงคราม ดังนั้นโปรดให้ข้าพเจ้าเปรียบเปรยเรื่องนี้กับการทำสงครามเถิด…

ในสงคราม ย่อมมีทหารที่รักตัวกลัวตาย หากทหารเหล่านั้นกำลังวิ่งหนีทหารทัพข้าศึก โดยผู้ที่วิ่งหนีบางคนวิ่งเร็ว วิ่งไปได้ 100 ก้าว บางคนวิ่งช้าวิ่งไปได้เพียง 50 ก้าว แต่คนที่วิ่งไปได้เพียง 50 ก้าวกลับหัวเราะเยาะคนวิ่ง 100 ก้าวว่าเป็นคนรักตัวกลัวตายกว่า ทั้งๆ ที่จุดประสงค์ของการวิ่งก็คือหลบหนี เช่นกัน แถมตนเองยังวิ่งช้ากว่าด้วยซ้ำไป เช่นนี้ท่านอ๋องคิดว่าถูกต้องหรือไม่”

อ๋องเหลียงฮุ่ยตรัสตอบทันทีว่า
“นั่นย่อมไม่ถูกต้อง เพราะไม่ว่าจะวิ่งไปได้กี่ก้าวก็ถือว่าจิตใจขลาดเขลา ต้องการหลบหนีเช่นกัน ยอมมีความผิดทั้งคู่”

เมิ่งจื่อได้ยินเช่นนั้นจึงกล่าวว่า
“ในเมื่อท่านอ๋องเข้าในเหตุผลข้อนี้ ก็ย่อมที่จะเข้าใจว่า ทำไมราษฎรของรัฐอื่นก็ยังมากเท่าเดิมไม่เคยลดน้อยลง ขณะเดียวกับทำไมราษฎรของท่านก็กลับมีจำนวนน้อยเท่าเดิม ไม่เพิ่มขึ้นเลย นั่นเพราะ แม้ว่าท่านจะดูแลประชากรดีกว่ารัฐใกล้เคียงอยู่บ้าง แต่ท่านก็ชื่นชมการทำสงครามเช่นเดียวกับอ๋องรัฐอื่นๆ ซึ่งไม่ว่าที่ใด การสงครามย่อมทำให้ผู้คนลำบากยากแค้น ฉะนั้นราษฏรของท่านและราษฏรรัฐอื่นย่อมประสบชะตากรรมเดียวกัน ท่านเองย่อมมีส่วนบกพร่องเช่นเดียวกับอ๋องรัฐเพื่อนบ้าน ” 

ปัจจุบันสุภาษิต “อู่สือปู้เสี้ยวไป่ปู้(五十步笑百步)” หรือ วิ่ง 50 ก้าวหัวเราะเยาะวิ่ง 100 ก้าว หมายถึงผู้ที่มีความผิดหรือข้อบกพร่องเช่นเดียวกับผู้อื่นแม้ว่าจะเบากว่า เล็กน้อย แต่ก็ไม่ควรหัวเราะเยาะหรือประนามผู้อื่นเพราะถึงอย่างไรตนเองก็ผิดหรือมี ข้อบกพร่องเช่นเดียวกัน

อ้างอิงข้อมูลจาก https://www.somdom.com/archiver/tid-3487.html