ลองมาเปรียบเทียบการใช้ “一点儿” กับ “有点儿” กันดู
1.“一点儿” ประกอบด้วย จำนวน หรือเลข (数词) “一” + ลักษณนาม (量词) “点儿” อยู่ในรูปโครงสร้าง “一” + “ 点儿” หมายถึง “จำนวนที่ไม่แน่นอน (จำนวนหนึ่ง)” (หรือ “(จำนวน) นิดหน่อย”, “เล็กน้อย” ก็ได้) ใช้ขยายคน หรือสิ่งของ หรือเป็น 定语 นั่นเอง เช่น
- 买一点儿水果。 (ซื้อผลไม้นิดหน่อย — จำนวนหนึ่ง)
- 学一点儿汉语。 (เรียนภาษาจีนกลางนิดหน่อย)
- 做一点儿吃的。 (ทำอะไรกินเล็กน้อย)
ส่วน “有点儿”เป็นกริยาวิเศษณ์ (副词) หมายถึง “เล็กน้อย” (稍微) ใช้ขยายคน หรือสิ่งของไม่ได้ แต่ใช้ขยายคำคุณศัพท์ หรือคำกริยา ที่เรียกว่า 状语 นั่นเอง เช่น
- 有点儿高兴。 (ดีใจนิดหน่อย)
- 有点儿生气。 (โกรธเล็กน้อย)
2.“一点儿” มักวางหลังคำคุณศัพท์ จะอยู่ในรูป หรือโครงสร้าง “形容词 +(一)点儿” เช่น
- 你来得早了(一)点儿。
- 这件衣服贵了(一)点儿。
- 人多了(一)点儿。
ส่วน “有点儿” วางไว้หน้าคำคุณศัพท์ ในรูป หรือโครงสร้าง “有点儿 + 形容词” เช่น
- 你来得有点儿早了。
- 这件衣服有点儿贵。
- 人有点儿多。
3.ในประโยคเปรียบเทียบ (“比”子句) จะใช้ได้แต่ “一点儿” เท่านั้น เช่น
- 我比你胖一点儿。
- 这间屋子比那间大一点儿。
4.“有点儿” มักใช้ในการเลือก (หรือเปรียบเทียบ) ระหว่างคุณสมบัติของสิ่งของ หรือกริยา (การกระทำ) ในความหมายไม่พึงพอใจ, ไม่เป็นไปตามที่ต้องการ (不如意的事情) ดังนั้น คำคุณศัพท์ (形容词) หรือคำกริยา (动词) มักเป็นคำที่มีความหมายในเชิงลบ (消极意义或贬义)
แต่ “一点儿” ไม่มีข้อจำกัดนี้ หมายถึงจะใช้กับคำคุณศัพท์ (形容词) หรือคำกริยา (动词) ที่มีความหมายในเชิงลบ หรือเชิงบวกก็ได้ เช่น
- 有点儿笨。 (โง่นิดหน่อย — คุณศัพท์ด้านลบ)
- 有点儿难。 (ยากเล็กน้อย — คุณศํพท์ด้านลบ)
- 有点儿紧张。 (ซีเรียสเล็กน้อย — คุณศัพท์ด้านลบ)
- 高兴(一)点儿。 (ดีใจนิดหน่อย — คุณศัพท์ด้านบวก)
- 这个学生笨了(一)点儿。 (โง่นิดหน่อย — คุณศัพท์ด้านลบ)
- 别紧张,轻松(一)点儿。 (ผ่อนคลาย, สบายๆ นิดหน่อย — คุณศัพท์ด้านบวก)
5.เมื่อใช้ในรูป หรือโครงสร้าง “有点儿 + 不 + 形容词/动词” คำคุณศัพท์ (形容词) หรือคำกริยา (动词) จะเป็นคำที่มีความหมายในเชิงบวก (积极意义或褒义) เช่น
- 有点儿不舒服。
- 有点儿不高兴。
- 有点儿不懂事。
- 有点儿不讲道理。
6.“一点儿” และ “有点儿” สามารถใช้เป็นกริยาวิเศษณ์ (副词) ได้ทั้งคู่ แต่ความหมายต่างกัน กล่าวคือ “一点儿” จะใช้ในรูปปฏิเสธ หรือใช้กับคำปฏิเสธ เช่น “不”、“没(有)” เป็นต้น เท่านั้น หมายถึง “ปฏิเสธโดยสิ้นเชิง, ปฏิเสธทั้งหมด” และมักใช้ร่วมกับกริยาวิเศษณ์ “也”、“都”
ส่วน “有点儿” จะใช้ในรูป (ความหมาย) ปฏิเสธ หรือรูปบอกเล่าธรรมดาก็ได้ มีความหมายว่า “เล็กน้อย” เช่น
- 一点儿也不紧张。
- 他一点儿也不知道这件事。
- 有点儿没听懂。
- 有点儿不高兴。
- 她总有点儿担心。
- 妈妈有点儿生气了。