เมื่อไรควรใช้บุพบท “在/到/於” นอกจากขึ้นกับความหมายของประโยค (หรือสิ่งที่ผู้พูดต้องการสื่อออกไป) แล้ว ยังขึ้นกับความคุ้นเคยในการใช้งานอีกด้วย
เรามาแยกดูบุพบท 3 ตัวนี้ทีละตัวกัน
1．在/到 + (เวลา)
- 在 +（เวลา） — เวลาในที่นี้ หมายถึงเวลาที่เกิดเหตุการณ์ หรือการกระทำกริยานั้นขึ้น
- 到 +（เวลา） — เวลาในที่นี้ หมายถึงเหตุการณ์ หรือกริยาเกิดขึ้นจนถึงเวลาที่ระบุ หรือดำเนินต่อเนื่องจนถึงเวลาใดเวลาหนึ่ง
- 在/到 +（เวลา）เมื่อไว้ในประโยคจะวางหน้าภาคแสดง （謂語）（หรือ 動詞 — คำกริยา）ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง（狀語）หรือจะวางหลังภาคแสดง （謂語）（หรือ 動詞 — คำกริยา）ทำหน้าที่เป็นบทเสริมท้ายภาคแสดง（補語） ก็ได้
เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
- 在/到 +（เวลา）+ 謂語（動詞）หรือ
- 謂語（動詞）+ 在/到 +（เวลา）
ทั้งนี้ เมื่อ 在 +（เวลา）วางหลัง 謂語（動詞）ทำหน้าที่เป็น 補語 ของคำกริยา （動詞）ที่อยู่ข้างหน้า มักเป็นคำกริยาที่ไม่เน้น หรือปรากฏกริยาอาการ, การกระทำ หรือการเคลื่อนไหวชัดเจน
ส่วนกรณีของ 到 +（เวลา）วางหลัง 謂語（動詞）ทำหน้าที่เป็น 補語 ของคำกริยา （動詞）ที่อยู่ข้างหน้า มักเป็นคำกริยาที่เน้น หรือปรากฏกริยาอาการ, การกระทำ หรือการเคลื่อนไหวชัดเจน เช่น
- 我們在下周就要期末考試了。(วางหน้า 考試)
- 他在1967年（出）生的。(วางหน้า（出）生)
- 他（出）生在1967年的。(วางหลัง（出）生)
- 他生在秋天。(วางหลัง 生)
- 我把會議安排在明天早上。(วางหลัง 安排)
- 到冬季，天氣比現在更冷。(วางหน้า 比)
- 我們一直幹活干到凌晨兩點才幹完。(วางหลัง 干)
จะเห็นได้ว่า เมื่อใช้กับเวลา 在 +（เวลา）และ 到 +（เวลา） บุพบท 2 คำนี้ ไม่สามารถใช้แทนกันได้ เพราะทำให้ความหมายของประโยคเปลี่ยนไป เช่น
- 把活動安排在明天了。(เดิม 安排 ไว้เวลานี้อยู่แล้ว)
- 把活動安排到明天了。(เดิม 安排 ไว้เวลาอื่น ต่อมาเปลี่ยนเวลาใหม่)
2．在/到 +（สถานที่）
- 在 +（สถานที่）– สถานที่ในที่นี้ หมายถึงสถานที่ที่เกิดเหตุการณ์ หรือการกระทำกริยานั้นขึ้น
- 到 +（สถานที่） — สถานที่ในที่นี้ หมายถึงเหตุการณ์, การกระทำ หรือกริยาดำเนิน หรือเคลื่อนไหวไปจนถึงสถานที่นั้น
- 在 +（สถานที่）เมื่อไว้ในประโยคจะวางหน้าภาคแสดง （謂語）ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง（狀語）หรือวางหลังภาคแสดง （謂語）ทำหน้าที่เป็นบทเสริมท้ายภาคแสดง（補語） ก็ได้
- ส่วน 到 +（สถานที่）จะวางหลังภาคแสดง（謂語）（หรือ動詞 — คำกริยา） คือทำหน้าที่เป็น 補語เท่านั้น
เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
- 在 +（สถานที่）+ 謂語（動詞）หรือ
- 謂語（動詞）+ 在/到 +（สถานที่）
มาดูตัวอย่างประโยคกัน
- 媽媽不工作，在家做家務。(วางหน้า 做)
- 他在北京學習漢語。(วางหน้า 學習)
- 哥哥在書房裡看書。(วางหน้า 看)
- 水仙花擺在窗台上。(วางหลัง 擺)
- 把車開到停車場那兒。(วางหลัง 開)
- 把這些椅子搬到外邊去。(วางหลัง 搬)
ในทำนองเดียวกัน เมื่อใช้กับสถานที่ 在 +（สถานที่）และ 到 +（สถานที่） โดยทั่วไป บุพบท 2 คำนี้ ไม่สามารถใช้แทนกันได้ เพราะทำให้ความหมายของประโยคเปลี่ยนไป เช่น
- 媽媽在超市買東西。(ในขณะที่พูด คุณแม่อยู่ที่ 超市)
- 媽媽到超市買東西。(ก่อนหน้านี้อยู่ที่สถานที่อื่น ไม่ได้อยู่ที่ 超市 มาแต่เดิม)
นอกจากนั้น เรายังสามารถใช้ 到 +（สภาพ, สภาวะ, คุณสมบัติ ฯลฯ）ได้ด้วย เช่น
- 她燒到39度了。
- 他學到初級二漢語班了。
3. 在 กับ 於
- 在/於 +（เวลา, สถานที่, ทิศทาง, ตำแหน่ง เป็นต้น）
ทั้งนี้ 於 มีความหมายเหมือน 在 แต่ 於 เป็นภาษาโบราณ และนิยมใช้ในภาษาเขียนมากกว่า ส่วน 在 ใช้ได้ทั้งในภาษาพูด และภาษาเขียน
การใช้ 於+（เวลา）ปกติจะทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง （狀語）วางหน้าภาคแสดง (謂語) เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
- 在/於 +（เวลา）+ 謂語（動詞）
ตัวอย่างประโยค เช่น
- 晚會在/於下午六點開始。(วางหน้า 開始)
- 他將在/於明年出國留學。(วางหน้า 出國留學)
เราไม่นิยมใช้ 於 +（สถานที่）วางหน้าภาคแสดง（謂語）ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง （狀語）ส่วนใหญ่เรามักจะใช้ 在 +（สถานที่）แทน (วางหน้าภาคแสดง（謂語）) มากกว่า
ถ้าเราต้องการใช้ 於 +（สถานที่） จะต้องวางหลังภาคแสดง (謂語) คือทำหน้าที่เป็นบทเสริมภาคแสดง （補語）เท่านั้น และจำกัดเฉพาะกับคำกริยาที่เป็นคำพยางค์เดียวเป็นส่วนใหญ่
เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
- 謂語（單音節動詞）+ 於 +（สถานที่）
คำกริยาพยางค์เดียวที่ใช้กับ於 +（สถานที่）ได้ เช่น
- 生於/死於/位於/出於/產於/用於/源於/และ 畢業於 เป็นต้น
เฉพาะ 生於 และ 死於 เท่านั้นที่ใช้ 生在 และ 死在 แทนได้ นอกนั้นใช้ได้เฉพาะ 於
ตัวอย่างเช่น
- 這座大樓建於2000年。(เวลา)
- 我畢業於1999年。(เวลา)
- 我生於曼谷。(สถานที่)
- 清邁位於泰國北部。(สถานที่)
- 這個電冰箱產於歐洲。(สถานที่)
- 他畢業於北京大學。(สถานที่)
นอกจากนั้น เรายังสามารถใช้ 於 +（ทิศทาง, ลักษณะ, คุณสมบัติ, เป้าหมาย, สาเหตุของกริยา การกระทำ หรือสภาวะต่างๆ ฯลฯ）ได้ด้วย เช่น
- 忙於寫論文 (กริยาอาการ)
- 樂於助人 (คุณสมบัติ)
- 天氣趨於涼快 (แนวโน้ม/ทิศทางของสภาพอากาศ)
- 經常鍛煉身體，有利於將康。(เป้าหมาย)
- 投身於祖國的建設事業。(ทิศทาง, วัตถุประสงค์)
โดย Gunth Lpnm ใน Love Chinese
*มุมพักผ่อน ท่องเที่ยวกับ YOUTUBE ช่อง "ปล่อยใจเที่ยว ทั่วแดนดิน"